برنامه درسي پنهان و نقش آن در نظام آموزشي و عملكردتحصيلي دانش آموزان

هر نظام آموزشي براي رسيدن به اهداف خود بايد داراي برنامه درسي جامع و كامل باشد لذا بدون داشتن برنامه اي جامع و كامل نمي توان به اهداف مورد نظر رسيد. برنامه درسي انواعي دارد كه هر كدام جاي بحث بسياري دارد كه يكي از اين برنامه ها، برنامه درسي پنهان (مستتر) است كه اگرچه نوشته نمي شود اما تاثير به مراتب بيشتر از انواع ديگر برنامه ها بر يادگيري دارد. مفاهيم برنامه درسي پنهان از جمله مفاهيم بسيار ارزشمند و راه‌گشا در تفكر و عمل برنامه‌ريزي درسي است. برنامه درسي پنهان بعد غيرقابل پيش بيني يادگيري است. طراحي آموزشي بدون توجه به اين بعد، غفلت از بخش مهمي است كه در يادگيري دانش آموزان تاثير فراوان دارد. برنامه درسي پنهان را بايد يكي از سرمايه هاي مفهومي رشته برنامه درسي به شمار آورد. طرح اين مفهوم سبب شده است تا نگاه سطحي نگرانه نسبت به پديده برنامه درسي كاهش يافته، پديده مذكور نه صرفاً در بعد طراحي، بلكه در سطح اجرا نيز مدنظر قرار گرفته، پويايي هاي آن رصد شود. اگر چه اين مفهوم نخستين بار در سال 1968 توسط فيليپ جكسون مورد استفاده قرار گرفت، اما در طي چند دهه گذشته بسيار مورد توجه نظريه پردازان حوزه برنامه درسي قرار گرفته است و هر يك از زاويه خاصي آن را مورد بررسي قرار داده اند، به گونه اي كه تا امروز بيش از هزاران مقاله و كتاب در مورد آن به رشته تحرير درآمده است. اين تنوع ديدگاه ها و نظريه ها از يك سو باعث غناي تئوريك مفهوم برنامه درسي پنهان شده و از سوي ديگر شناخت و درك آن را براي بسياري از افراد مشكل نموده است. پژوهش حاضر، به روش مروري- كتابخانه اي انجام شده است و به ‌صورت توصيفي – تبييني به مطالعه برنامه درسي پنهان و نقش آن در نظام آموزشي و عملكرد تحصيلي دانش آموزان پرداخته ‌شده است. هدف از نوشتن اين مقاله آگاهي و حساسيت بيشتر مجريان تعليم و تربيت نسبت به يادگيري متربيان است همچنين هدف ديگر اين است كه مربيان دقت بيشتري نسبت به هر آنچه كه متربيان را احاطه كرده است، داشته باشند. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه برنامه درسي پنهان تاثيري به مراتب بيشتر نسبت به ساير برنامه هاي درسي بر متربيان دارد و بايد مورد توجه مربيان قرار بگيرد.