بررسي شوري و اختلاط آب شور و شيرين در آبخوان شاهرود

پديده اختلاط خواه بين آب‌هاي از نواحي مختلف يك آبخوان باشد، خواه بين آب‌هايي از آبخوان هاي مختلف، كنترل هيدرولوژيكي را بر روي كيفيت آب‌هاي زيرزميني اعمال مي نمايد. آبخوان شاهرود از جمله آبخوان هايي است كه به دليل وجود دامنه گسترده هدايت الكتريكي و جهت جريان آب، احتمال وقوع پديده اختلاط و نفوذ آب شور در آن وجود دارد. توده هاي آب بسيار شور در شرق و جنوب شرق شاهرود كه حاصل انحلال سازندهاي تبخيري منطقه مي باشند، مي توانند با حركت به سمت آب هاي زيرزميني شيرين باعث افزايش شوري آن ها شوند. پژوهش حاضر به منظور بررسي شوري و اختلاط آب شور و شيرين در آبخوان شاهرود انجام پذيرفته است. به اين منظور تعداد 120 نمونه آب از چاه هاي بهره‏برداري موجود در دشت برداشت و آناليز شد. در اين پژوهش از نمودارها و روش هاي هيدروشيميايي مختلف از جمله نمودارهاي پايپر، تركيبي، شولر، HFED و نقشه هاي جهت جريان، پراكندگي كلر و EC استفاده شده است. قرارگيري نمونه ها در نمودارهايHFE-D ، پايپر و شولر و نيز روند خطي نمودارهاي تركيبي مختلف، نشان دهنده وقوع اختلاط بين آب هاي شور و شيرين در آبخوان است. بر اساس نقشه تغييرات كلر و جهت جريان، زون اختلاط و يا اثر اختلاط آب شور و شيرين تا مركز منطقه ديده مي شود و نمونه هاي بسيار شور شرقي تاثير خاصي بر شيمي كل آبخوان نمي گذارند. در واقع وجود يك خط آب تقسيم در محدوده روستاي رويان، مانند سدي نفوذناپذير، از نفوذ بيشتر آب هاي شور به كل آبخوان جلوگيري كرده است. درصد اختلاط آب شور و شيرين در آبخوان با استفاده از فرمول هاي متداول تعيين شد. اختلاف در مقادير محاسبه شده و واقعي ناشي از فرايند تبادل يوني است كه يكي از فرايندهاي مهم موثر بر شيمي آبخوان شاهرود مي باشد.