بررسي رابطه فعاليت­هاي صنعتي و كشاورزي بر شوري و غلظت يون نيترات در آبخوان شاهرود

ورود پساب­هاي كشاورزي و صنعتي به سيستم آب­هاي سطحي و زيرزميني، باعث افزايش شوري و ورود آلاينده­هاي متعدد در آنها گرديده است. آلودگي نيترات يكي از مهم­ترين و شايع­ترين آلودگي­هاي آبخوان­ها مي­باشد. اين آلاينده به دليل قابليت انحلال بالا به سرعت در آب پخش شده و كيفيت بخش عظيمي از سيستم آب را تحت تأثير قرار مي­دهد. با توجه به اهميت يون نيترات و تأثير آن بر سلامت افراد جامعه، ارزيابي غلظت اين يون و عوامل مؤثر بر آن در تمامي آبخوان­ها بسيار حائز اهميت است. پژوهش حاضر به منظور ارزيابي شوري و آلودگي نيترات در آبخوان شاهرود و تأثير فعاليت صنعتي و كشاورزي بر ايجاد اين آلودگي انجام گرفته است. به اين منظور تعداد 98 چاه بهره­برداري موجود در اين آبخوان مورد نمونه­برداري و آناليز قرار گرفت. در آبخوان شاهرود ميزان يون نيترات در بخش شهري در بالاترين ميزان خود قرار دارد و با دور شدن از اين بخش از غلظت آن كاسته مي­شود. بخش­هاي شرقي و جنوب شرقي نيز داراي مقدار نيترات بالاتري از بخش­هاي غربي و مركزي هستند. تراكم بالاي منابع آلاينده در منطقه شهري و مجاورت آنها با نقاط داراي ميزان NO3 و EC بالا، معرف تأثير اين آلاينده­ها در افزايش NO3 و EC در اين بخش از آبخوان مي­باشد. انحلال نهشته­هاي تبخيري يا خاك­هاي غني از نيترات، مي­تواند عامل افزايش دهنده غلظت نيترات در شرق و جنوب شرق آبخوان باشد. از آنجايي كه بخش وسيعي از شهر شاهرود فاقد شبكه جمع­آوري فاضلاب مي­باشد، نشت فاضلاب نيز مي­تواند باعث افزايش شوري و نيترات در منطقه شهري باشد. بر اساس نمودار NO3 در برابر Cl تأثير فعاليت­هاي كشاورزي بر كيفيت آبخوان از نظر شوري و آلودگي نيترات ناچيز است.