تأمّلي بر «بازنمايي قدرت سياسي» در تاريخ بيهقي با رويكرد به فلسفۀ زبان شناسي سوسور

اگر بخواهيم از زاويۀ ديد سوسور به خوانش متني تاريخي و «زندگي نشانه ها در جامعه» بپردازيم، تاريخ بيهقي را متني فراتر از «زبان شناسي تاريخي گرا» خواهيم يافت كه رو به تثبيت گفتمان قدرت برتر زمانه اش داشته است. سوسور نشانه شناسي را جايگزين مطالعۀ تاريخ زبان دانست. از اين منظر، تاريخ بيهقي را ميتوان اثري زبانشناختي دانست كه در ضمن نگارش رخدادهاي تاريخي مي كوشد اتفاقات جاري در بستر زمانۀ خود را به سود هژموني قدرت سياسي نيز هدايت كند. بستر مورد نظر بيهقي براي تاريخ نويسي، خود متني ديگر است. دقت عميق در اين متن ما را با مباني سياسي و ديني مؤثر بر فكر و قلم بيهقي در همراهي و همدلي با ساختارهاي حكومتي آشنا كرده و از اين مهم تر، كارآمدي اين گونه متون را در بر ساختن حكومت هاي سركوبگري كه با ابزار سلطنت تقدير گرا ايجاد دولت هاي متشرع به انقياد مخالفان مي پردازند، آشكار مي كند. در اين مقاله با اتّكا به آراي زبانشناسانه سوسور برآنيم تا با رمزگشايي از آن چه بيهقي در لفاف «به جا آوردن حق تاريخ» و در خلال نثر زيبايش پنهان كرده، وجوهي ناپيدا از فريب حكومت هاي تقديرگرا و ظاهراً الهياتي را در تاريخ بيهقي مورد بازخواني قرار دهيم.