تاثير يك دوره تمريناتِ ورزش در خانه بر تركيب بدني و قدرت عضلاني دانش آموزان دختر مبتلا به اضافه وزن ناشي از كم تحركي دوران كرونا

هدف پژوهش: جامعه دانش آموزي كشور بخش مهمي از سرمايه انساني كشور مي باشد. در دوران كرونا به دليل لزوم رعايت پروتكل هاي بهداشتي، اكثر كلاس هاي آموزشي بصورت غيرحضوري برگزار شد و اين موضوع از ميزان تحرك دانش آموزان به شدت كاسته است. اين موضوع مخاطراتي را براي سلامتي دانش آموزان به دنبال داشته كه از آن جمله مي توان به اضافه وزن و چاقي، آتروفي عضلاني و كاهش قدرت عضلاني اشاره داشت. محدوديت هاي كرونايي و همچنين عدم تمايل خانواده ها براي حضور فرزندانشان در كلاس هاي ورزشي حضوري، سبب ظهور سبك جديدي از تمرينات ورزشي تحت عنوان تمرينات ورزش در خانه شده است. با اين حال مستندات علمي در خصوص اثرگذاري اين شيوه تمريني بر متغيرهاي مرتبط با سلامت جسماني دانش-آموزان، اندك مي باشد. لذا هدف از اين تحقيق بررسي تاثير يك دوره تمريناتِ ورزش در خانه بر تركيب بدني و قدرت عضلاني دانش آموزان دختر مبتلا به اضافه وزن ناشي از كم تحركي دوران كرونا مي باشد. روش و روند پژوهش: تحقيق حاضر از نوع نيمه تجربي و با طرح 2 گروهي همراه با پيش آزمون_پس آزمون در هر دو گروه مي باشد. تعداد 30 نفر از دانش آموزان دختر 15 تا 18 ساله و مبتلا به اضافه وزن (دامنه تركيب بدني 25 تا 28)، بر اساس معيارهاي ورود و خروج از تحقيق، انتخاب و وارد فرآيند تحقيق شدند. در مرحله نخست ارزيابي، ابتدا شاخص هاي آنتروپومتريك آزمودني ها شامل قد و وزن با استفاده از دستگاه سكا ساخت كشور آلمان اندازه گيري شد. تركيب بدني افراد با استفاده از فرمول وزن تقسيم بر مجذور قد به متر محاسبه شد. در مرحله بعدي قدرت عضلات دلتوئيد مياني در حركت آبداكشن شانه، دلتوئيد قدامي در حركت فلكشن شانه و چهارسرراني در حركت اكستنشن زانو با استفاده از آزمون ارزيابي دستي قدرت عضلاني مورد ارزيابي قرار گرفت. بدين صورت كه آزمودني بر روي يك صندلي ثابت شده نشسته و هر يك از حركات فوق را در برابر مقاومت دستي كه از جانب محقق بر آزمودني وارد مي شد اجرا مي كرد. ارزيابي ميزان قدرت عضلاني با استفاده از مقياس 6 ارزشي 0 تا 5 و بر اساس تجربه شخصي محقق در انجام آزمون ارزيابي دستي قدرت عضلاني به انجام رسيد. پس از اتمام مرحله پيش آزمون، آزمودني-هاي گروه تمريني به انجام 12 هفته تمرينات ورزش در خانه پرداختند و از آزمودني هاي گروه كنترل نيز خواسته شد تا از انجام تمرينات منظم ورزشي كه بر نتايج تحقيق تاثيرگذار باشد پرهيز كنند و به انجام فعاليت هاي عادي زندگي روزمره خود بپردازند. پس از اتمام 12 هفته تمرينات، يك بار ديگر از تمامي آزمودني ها درخواست شد تا جهت انجام مرحله پس آزمون در محل باشگاه ورزشي حاضر شوند. از آزمون شاپيروويلك براي بررسي نرمال بودن داده‏ها و از آزمون آنكوا براي بررسي اثر تمرينات ورزش در خانه بر تركيب بدني و قدرت عضلاني استفاده شد. در كليه آزمون هاي آماري سطح معني‌داري 05/0 در نظر گرفته شد. يافته ها: در تحقيق حاضر، پيش‌فرض نرمال بودن توزيع داده‌ها به‌وسيله آزمون كلوموگروف اسميرنوف تأييد گرديد. نتايج آزمون تي زوجي براي بررسي تغييرات درون گروهي در پس آزمون نسبت به پيش آزمون نشان داد كه بين ميانگين قدرت عضلات چهارسرراني، دلتوئيد مياني و دلتوئيد قدامي در گروه تمريني تفاوت معني داري وجود دارد(05/0P≤)؛ اما اين تفاوت در گروه كنترل معني دار نمي باشد(05/0P≤). همچنين درخصوص تغييرات تركيب بدني، نتايج آزمون تي زوجي، تفاوت معني داري را در هيچ يك از دو گروه نشان نداد(05/0P≤). نتايج آزمون آناليز كوواريانس نيز نشان داد كه پس از كنترل اثر پيش‌آزمون (كووريت)، بين ميانگين تركيب بدني آزمودني ها در پس‌آزمون بين دو گروه تحقيق اختلاف معناداري وجود ندارد درحاليكه براي مقادير قدرت عضلات چهارسرراني، دلتوئيد قدامي و مياني آزمودني ها در بين دو گروه تحقيق اختلاف معناداري وجود داشت(05/0P≤). نتايج: تمرينات ورزش در خانه كه با رويكرد مقاومتي به انجام مي رسد، از طريق افزايش هماهنگي عصبي_عضلاني، افزايش سازگاري عصبي دوك هاي عضلاني، اندا م هاي وتري گلژي و حس عمقي مفاصل سبب بهبود عملكرد حركتي مي شود. تمرينات مقاومتيِ با وزن بدن اين قابليت را دارد تا با بهبود رابطه طول-تنشن، ايجاد انسجام و هماهنگي چندمفصلي، توانايي فرد را براي توليد نيروي بهينه و اجراي بهتر مهارت هاي حركتي افزايش دهد. عدم اثرگذاري تمرينات مورد استفاده در تحقيق حاضر را نيز مي توان به كوتاه بودن مدت زمان تمرينات، وجود تفاوت هاي فردي بين آزمودني ها و نوع پاسخ بدني هر يك از آنها به انجام تمرينات آنلاين خانگي و همچنين عدم كنترل سبك تغذيه اي دانش آموزان نسبت داد.