شماره ركورد كنفرانس :
5304
عنوان مقاله :
تحليل قصيده «ريخته» خاقاني براساس نظريه انسجام هاليدي
پديدآورندگان :
ملكشاهي شكيبا دانشكده ادبيات و علوم انساني، گروه ادبيات فارسي، دانشگاه خوارزمي، تهران، ايران , فروتن محمود دانشكده ادبيات و علوم انساني، گروه ادبيات فارسي، دانشگاه كاشان، كاشان، ايران
كليدواژه :
زبان شناسي نقش گرا , انسجام , هاليدي , خاقاني
عنوان كنفرانس :
دومين همايش ملي ادبيات تطبيقي؛ پارسي، عربي و انگليسي
چكيده فارسي :
هليدي و حسن نظريه اوليۀ «انسجام» را در سال 1976 نگاشتند. زبان شناسي نقشگرا، انسجام ميان اجزا در ساختار جمله را بررسي مي كند. هليدي و حسن روابط بين جمله‌هاي متن را انسجام ناميدند و آن را در سه بخش واژگاني، دستوري و آوايي جاي دادند. در اين مقاله، قصيده خاقاني با مطلع «در كام صبح از ناف شب مشك است عمدا ريخته» با توجه به نظريۀ انسجام هليدي و حسن بررسي شده است تا ميزان انسجام متني و عوامل دخيل در اين انسجام نشان داده شوند. روش پژوهش در اين نوشتار توصيفي است و ابيات با استفاده از تحليل واژگاني و به شيوۀ كتابخانه اي شرح داده مي‌شوند. پس از تحليل داده ها، درمي يابيم كه خاقاني در اين قصيده از تناسب واژگاني بيشترين بهره را گرفته و به كمك باهم آيي واژگان متناسب به وقايع اساطيري و تاريخي اشاره كرده يا پديده هاي طبيعت را وصف نموده است. درصد تكرار بسيار كم است و ارجاع ها نيز اغلب درون متني و شخصي هستند. انسجام عمودي در ابيات آغازين قصيده به وضوح ديده مي‌شود و شاعر با اين مقدمه، قصيده‌اي طولاني با سه تجديد مطلع سروده است. در ابتداي تجديد مظلع‌هاي دوم و سوم نيز روابط انسجام واژگان مشاهده مي‌شود.
