تفكر سيستمي، مزيت رقابتي و عملكرد مالي در شركت‌هاي دانش‌بنيان (مورد مطالعه: شركت‌هاي دانش بنيان مشهد)

System thinking, competitive advantage and financial performance in knowledge-based companies (Study case: Mashhad knowledge-based companies)

در دهه‌هاي گذشته، جهان به سمت اقتصاد دانش‌محور پيش‌رفته و در اين ميان شركت‌هاي دانش‌بنيان به عنوان ابزاري مهم براي كسب‌وكارهاي نوآوارانه در حوزه فناوري‌هاي برتر، با ارزش‌افزوده فراوان و سودهاي كلان حاصل از محصولات و خدمات مبتي بر دانش، با هدف سودآوري و خلق مزيت رقابتي پا به عرصه وجود گذاشتند. از اين‌رو هدف كلي پژوهش بررسي تاثير بين تفكر سيستمي و عملكرد مالي با نقش ميانجي مزيت رقابتي در شركت‌هاي دانش‌بنيان مشهد است. اين پژوهش كاربردي و از نوع توصيفي-پيمايشي است. جامعه آماري آن‌را مديران عامل و معاونين مالي شركت‌هاي دانش‌بنيان مشهد تشكيل داده‌اند. بر مبناي جدول مورگان حجم نمونه 168 نفر، كه بصورت نمونه‌گيري تصادفي ساده انجام شده‌‌است. براي جمع‌آوري داده‌ها، از پرسش‌نامه‌هاي استاندارد تفكر سيستمي مدل دولانسكي و همكاران (2020)، مزيت رقابتي مدل نيگون (2010) و عملكرد مالي مدل كارت امتيازي متوازن رياحيان (1392) استفاده شده‌است؛ كه روايي محتوايي-صوري پرسش‌نامه توسط اساتيد گروه مديريت و خبرگان مراكز نوآوري تاييد شد و روايي سازه (تحليل عاملي تأييدي) ابزار پژوهش بررسي و از آن‌جا كه مقدار بار عاملي نيز از 0/4 بيشتر بود، مورد تاييد قرار گرفت. پايايي آن با استفاده از آزمون ضريب آلفاي كرونباخ سنجيده شد و باتوجه به اين‌كه مقدار آلفا براي همه مؤلفه‌هاي پژوهش بيشتر از 0/7 به‌دست آمد، با اطمينان مي‌توان پايايي ابزار پژوهش را تأييد كرد. در اين پژوهش به‌منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از مدل‌يابي معادلات ‌ساختاري به‌سيله نرم‌افزار اسمارت پي‌ال‌اس بهره گرفته‌شد. نتايج كسب‌شده از اين پژوهش نشان‌داد كه تفكر سيستمي بر عملكرد مالي شركت‌هاي دانش‌بنيان مشهد تأثير دارد؛ هم‌چنين مزيت رقابتي تاثير تفكر سيستمي بر عملكرد مالي را ميانجي‌گري مي‌كند.

In the past decades, the world has moved towards a knowledge-based economy, and among them, knowledge-based companies as an important tool for innovative businesses in the field of superior technologies, with a lot of added value and large profits from knowledge-based products and services, with the aim of profitability and creating a competitive advantage. They came into being. Therefore, the general aim of the research is to investigate the impact between systemic thinking and financial performance with the mediating role of competitive advantage in knowledge-based companies in Mashhad. This research is applied and descriptive-survey type. Its statistical population is made up of managing directors and financial assistants of knowledge-based companies in Mashhad. Based on Morgan s table, the sample size is 168 people, which was done as a simple random sampling. To collect data, the standard questionnaires of the system thinking model of Dolansky et al. (2020), the competitive advantage of the Nigun model (2010) and the financial performance of the Riahian balanced scorecard model (2012) have been used; that the content-form validity of the questionnaire was confirmed by the professors of the management group and the experts of the innovation centers, and the construct validity (confirmatory factor analysis) of the research tool was checked and since the factor loading value was more than 0.4, it was confirmed. Its reliability was measured using Cronbach s alpha coefficient test, and considering that the alpha value for all research components was more than 0.7, the reliability of the research tool can be confirmed with confidence. In this research, in order to analyze the data, structural equation modeling was used by SmartPLS software. The results obtained from this research showed that systemic thinking has an effect on the financial performance of knowledge-based companies in Mashhad; Also, competitive advantage mediates the effect of systemic thinking on financial performance.