شناسايي، ارزيابي و ارائه مدل اولويت بندي موانع و چالش هاي توسعه متوازن و توسعه اقتصادي منطقه اي با استفاده از روش ديمتل (DEMATEL)

Identifying, evaluating and presenting the prioritization model of obstacles and challenges of balanced development and regional economic development using the DEMATEL method

مساله توسعه نيافتگي از مسائلي است كه همواره ذهن انديشمندان را به خود مشغول ساخته‌است. حكمرانان مختلف با توجه به پيش فرض‌هاي ذهني خود اقدام به طرح‌هاي توسعه‌اي مختلف مي‌كنند و در نتيجه تبعات و آثار مختلف آن را مشاهده مي‌نمايند. يكي از تبعات برخي طرح‌هاي توسعه منطقه‌اي و اقتصادي، توسعه نامتوازن و شكل‌گيري مركز- پيرامون بوده‌است به طوري كه برخي مناطق از سرمايه‌هايي كه متعلق به تمامي آحاد جامعه است، بيشتر منتفع شده و برخي ديگر نيز به حالت فقر و عدم توسعه درآمده اند. در حال حاضر اين عدم توارن در كشور خود را به صورت محروميت هاي گسترده در شرق كشور و تمركز بيشتر امكانات كشور در غرب كشور نشان داده است. از سويي تمركز امكانات در چند كلان شهر و فاصله زياد امكانات و بهره مندي مردم در اين مراكز با ساير مراكز جمعيتي كشور در شهر ها و روستاها، نمود ديگري از اين عدم توازن ها در توسعه كشور را نشان مي دهد.اين مقاله درصدد آن است تا با مطالعه پژوهش‌هاي پيشين، چالش‌ها و موانع توسعه متوازن را شناسايي كرده و با استفاده از روش ديمتل به بررسي روابط ميان اين چالش‌ها بپردازد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي‌دهد چالش نگرش بخشي و فقدان مدل صحيح براي توسعه، اثرگذارترين مانع و همچنين چالش‌هاي مفهومي و معنايي، اثرپذيرترين مانع از موانع توسعه متوازن منطقه‌اي و توسعه اقتصادي كشور به شمار مي‌روند.

The issue of underdevelopment is one of the issues that has always occupied the minds of thinkers. According to their mental presuppositions, different rulers implement different development projects and as a result, they see different consequences and effects. One of the consequences of some regional and economic development plans has been unbalanced development and center-periphery formation, so that some regions have benefited more from the capital that belongs to all members of the society, while others have become poor and lack development. This article seeks to identify the challenges and obstacles of balanced development by studying previous researches and examines the relationship between these challenges by using DIMATEL s method. The results of this research show that the challenge of sectional attitude and the lack of a correct model for development are the most effective obstacles, as well as the conceptual and semantic challenges, the most effective obstacles to regional balanced development and economic development.