بازشناسي سازوكارهاي مشاركت اجتماع محلي در مديريت منابع طبيعي با استفاده از ابزارهاي تفكر سيستمي

Identifying mechanisms of local community participation in natural resource management using systems thinking

مشاركت در منابع طبيعي يك تلاش سازمان يافته و همكاري دوجانبه است كه علاوه بر برطرف كردن نيازهاي معيشتي بهره برداران، در آنها ايجاد انگيزه مي‌كند تا داوطلبانه در حفاظت، احياء، توسعه و بهره‌برداري اصولي از منابع طبيعي همكاري كند. درك عوامل موثر بر مشاركت جوامع محلي در مديريت منابع جنگلي نيازمند نگاه سيستمي به پديده‌ها است كه از طريق مطالعه و شناخت اجزا و ارتباط بين آنها در قالب يك سيستم پيچيده به دست مي‌آيد كه مشاركت و مديريت همگي در آن رخ مي‌دهند. در اين پژوهش سعي شده است با روش پويايي سيستم و به كارگيري نمودارهاي علت و معلولي، ساختار سيستم اجتماعي اكولوژيكي حفاظت و بهره‌برداري از منابع جنگلي روستاي كلوسه شناسايي شود. براي گردآوري داده‌ها از مصاحبه‌هاي نيمه ساختار يافته و بحث متمركز با كارشناسان اداره منابع طبيعي، نمايندگان جامعه محلي، قرقبانان، ريش سفيدان و سهم‌بران استفاده شد. نتايج نشان داد در كل تعداد 18 حلقه‌ي علت و معلولي فعال وجود دارد كه ساختار ايجاد كننده‌ي مديريت مشاركتي هستند. مديريت مشاركتي در يك نظام پيچيده اجتماعي اكولوژيكي روي مي‌دهد كه اعتماد اجتماعي، حس تعلق مكاني، مسئوليت پذيري، آگاهي، عدالت اجتماعي در تقسيم در منافع سهم به‌سزايي در شكل‌گيري آن دارند.

Participation in natural resources is an organized effort and mutual cooperation that, in addition to meeting the livelihood needs of users, motivates them to voluntarily cooperate in the protection, restoration, development and utilization of natural resources. Understanding the factors affecting the participation of local communities in the management of forest resources requires a systematic look at the phenomena, which is obtained through the study and knowledge of the components and the relationship between them in the form of a complex system in which participation and management all occur. In this research the structure of the social - ecological system of the conservation and utilization of the forest resources in Keluse village has been identify by using the system dynamics method and cause and effect diagrams. To collect data, semi-structured interviews and focused group discussions were used with experts from the Natural Resources Department, local community representatives, local forest guards, elder members of community, and users. The results showed that there are a total of 18 active cause and effect circles that are the building blocks of collaborative management. Participatory management occurs in a complex socio-ecological system in which social trust, sense of belonging, responsibility, awareness, and social justice play a significant role in shaping the particapatory action. The participation of the local community in the management of forest resources embeded in such a structure.