مروري بر مفاهيم زيارت، گردشگري مذهبي و فرهنگي در كلانشهر مشهد

زيارت، گردشگري مذهبي و گردشگري فرهنگي در انواع خود، داراي وجوه مشترك و افتراق هاي گوناگون با يكديگر است؛ حركت و جابجائي فضايي و تغيير و تعالي روحي ، رواني ، كسب تجربه، دانش، آگاهي، عبرت، نزديكي و قربت به معبود و باوري معنوي و... از جمله انگيزه ها و نخ تسبيح اين مضامين مي باشد كه در فرهنگ هاي مختلف جهان در ابعاد معنوي، اجتماعي، اقتصادي ، سياسي و زيست محيطي مورد توجه قرار مي گيرد. از اين رو زيارت و گردشگري مذهبي، داراي نوعي ظرفيت فرهنگي براي تأثيرگذاري بر وضعيت انگيزشي افراد در فضاهاي مختلف جغرافيايي دارد. هدف اين پژوهش، شناخت و بررسي ادبيات و مفاهيم زيارت، گردشگري مذهبي و فرهنگي و تلاقي آن ها در راستاي توسعه زيارت و گردشگري مذهبي است. اين مفاهيم هنوز از رايج ترين مضامين، زيارت، گردشگري مذهبي و فرهنگي، انگيزه هاي مقدس براي سفر و توسعه مقاصد زيارتي در جهان است، روش تحقيق به صورت توصيفي/ تحليلي با منطق قياسي مي باشد و روش جمع آوري اطلاعات به صورت اسنادي و پيمايشي انجام شده است. ماحصل مطالعات انجام شده بر روي مسافران كلانشهر مقدس مشهد، مبين اين واقعيت است كه مشهد الرضا پس از كرونا، سالانه پذيراي بيش از 25 ميليون نفر اعم از گردشگران بين المللي و داخلي است. عمده‌ اهداف مسافران داخلي به ترتيب 65.1 درصد مذهبي، 18.2 درصد فقط زيارت و 14.2 درصد فرهنگي و ساير 2.5 درصد بوده، كه اين نسبت براي مسافران خارجي 47.3 درصد فقط زيارت، 39.4 درصد گردشگري مذهبي و 12.2 درصد فرهنگي و ساير 1.1 درصد بوده است. همچنين مذهب 97 درصد مسافران داخلي و 82 درصد از مسافران خارجي شيعه اثني عشري، 2 درصد ازمسافران داخلي و 5 درصد از مسافران خارجي اهل تسنن، 2 درصد از مسافران خارجي مسيحي و 1 درصد مسافران خارجي و 12 درصد از مسافران خارجي نامشخص در سال 1402 بوده است.