بررسي طرح‌واره تصويري در اشعار كودك دهه نود (رده سني 10-15ساله)

يكي از رويكردهاي معناشناختي، طرح‌واره تصويري است. اين شيوه در ابتدا به ابتكار«ليكاف» و «جانسون» با بيان نظريه«استعاره مفهومي» مطرح شدو در آن به بيان ساز و كارهاي ذهني و شناختي پرداختند كه نقش مهمي در سامان‌دهي معاني و مفاهيم داشت. پژوهش حاضر به روش توصيفي-تحليلي و در چهارچوب نظريه معناشناختي، ميزان كاركرد طرح‌واره تصويري را در سروده‌هاي كودكانه نشان داده‌است. براي اين منظور، اشعار پركاربرد دهه 90 با مفاهيم مختلف تعليمي و اخلاقي انتخاب‌ و چگونگي طرح‌واره‌هاي تصويري در راستاي مفهوم سازي بررسي شده‌است. دستاورد پژوهش نشان مي‌دهد كه عمده طرح‌واره‌هاي تصويري در سروده‌هاي كودكانه از نوع حركتي است و دليل آن را نيز مي‌توان در مضمون سروده‌ها پيدا كرد؛ زيرا مفاهيمي همچون شادي و نشاط كودكان، تلاش و كار، خلاقيت و نوآوري نيازمند حركت، جنبش و فعاليت است. افزون براين، طرح‌واره تصويري قدرتي نيز بعد از طرح‌واره حركتي جايگاه دوم را در سروده‌هاي كودكان به خود اختصاص داده‌است. اين امر نيز به خاطر موانعي است كه در مسير دنياي پاك كودكانه قرار مي‌گيرد و كودك مي‌خواهد آن مانع را از مسير اهداف خويش بردارد. طرح‌واره حجمي كمترين حضور را در شعر كودك دارد. حضور ميزان كم اين طرحواره هم در راستاي بيان مفاهيم انتزاعي همچون غم و غصه است تا آن را براي كودكان قابل لمس سازد.