ادبيّات اعتراض در آثارفرّخي يزدي و احمد مطر

مشكلات و درگيري‌هاي سياسي و اجتماعي‌اي همچون وجود دولت‌هاي مستبد و زورگو، دخالت‌هاي استعمارگران غربي در امور داخلي كشورها، معضلات عديدۀ اجتماعي مانند فقر، وجود اقشار مستضعف و ستمديده در جامعه مانند كارگران و كشاورزان، از جمله مسائل مشتركي است كه در دورۀ معاصر، شاعران دو كشور ايران و عراق با آن دست به گريبان بوده، در مورد آن شعر سروده‌اند. در ميان شاعران معاصر فارسي‌زبان، فرّخي يزدي از معدود شاعراني است كه جان خويش را در راه دفاع از حقوق ملّت ستمديدۀ ايران از دست داده است. جسارت فرّخي در بيان حقيقت تا آن اندازه بود كه به شدّت خشم حاكمان خودرأي را برانگيخت تا آنجا كه به زنداني كردنش بسنده نكرده، لب‌هاي وي را دوختند. در عراق نيز، احمد مطر، شاعري است كه زندگي خويش را وقف ملّت‌هاي عرب كرده و در اشعارش، مردم خفتۀ عرب را مخاطب قرار داده است. وي تودۀ مردم عرب را از خطر حاكميت و فرمانروايي تباهي و فساد، زنهار مي‌دهد. مخاطب شعر مطر، تمام ساكنان غفلت‌زدۀ سرزمين‌هاي عربي هستند؛ چرا كه شعر او، تصويرگر عشق و ارادت او به مردم است. در جُستار حاضر كه به روش كيفي و تحليل محتواي اشعار اعتراض‌آميز فرّخي و مطر صورت گرفته است، نگارنده به شيوۀ تطبيقي، مضامين مشترك دو شاعر را مورد بررسي قرار داده است. نتايجِ به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه اعتراض به حاكمان جور و جهل مردم و اوضاع آشفتۀ جامعه، سازه‌هاي اصلي انديشه‌هاي انتقادي فرّخي و مطر را تشكيل مي‌دهد.