تحليل سبك‌شناسانه نثر روزنامه هاي دورۀ قاجار

بررسي نثر مطبوعات از دو جهت سودمند است: اول بررسي سير نثر فارسي كه بي شك يك گونة مهم و تأثيرگذار آن نثر مطبوعاتي است؛ دوم از منظر مطالعات رسانه اي. در هر دو زمينه مطالعات ما اندك است. اين مقاله مي تواند كمك كند تحول نثر فارسي و زمينه هاي ساده نويسي را بهتر و دقيق تر و علمي تر بشناسيم. نثر مطبوعاتي چندين دوره دارد. ما مطالعۀ سبك نثر مطبوعاتي را در دورة قاجار برگزيديم. تحليل سبك‌شناسانۀ نثر بيست روزنامه از سال‌هاي آغازين روزنامه‌نگاري تا پايان دورۀ قاجار، موضوع اصلي اين پژوهش است و سعي شد كه ويژگي‌هاي سبكي اين روزنامه‌ها در پنج لايۀ آوايي (متغير تاريخي، واج‌آرايي، سجع و جناس)، واژگاني (رمزگان، عاميانگي، كهن‌گرايي، فرنگي‌مآبي، عربي‌مآبي، تكرار و ترادف)، نحوي (طول جمله، پيوستار بلاغي و سبك جمله، جا به جايي اركان جمله، حذف بي قرينه فعل، كاربرد وجه وصفي)، بلاغي و ايدئولوژيك در ارتباط با هم بررسي شود. در دوران حكومت قاجار حوادثي رخ داد كه در پي آن ضرورت دستيابي به علوم و فنون جديد، بسيار احساس شد؛ با توجه به اين ضرورت، افرادي مانند عباس‌ميرزا و اميركبير براي بهبود اوضاع كشور تلاش‌هايي كردند. تلاش اين دو در قالب ورود صنعت چاپ و روزنامه‎‌نگاري نتيجه داد. ورود روزنامه به عرصه اجتماع تأثير خود را بر سادگي نثر ساير گونه ها گذاشت. از مهم‌ترين ويژگي‌هاي سبكي روزنامه‌هاي اين دوره كاربرد فراوان واژگان و تعابير عربي و تاحدودي فرنگي وكوتاه‌نويسي جملات است.