بررسي جنبه‌هاي زيبايي‌شناسي آيات قرآن در رتبة‌الحيات خواجه يوسف همداني

از شيوه‌هاي تأثيرگذاري و جنبه‌هاي هنري متون فارسي، به‌ويژه متون و زبان عرفاني، بهره‌گيري نويسندگان آثار از آيات قرآني و احاديث و سخنان بزرگان در لابه‌لاي كلام و بافت اثر است. رتبةه الحيات اثر خواجه يوسف همداني، از متون عرفاني قرن ششم است كه استفاده از آيات قرآني در آن، از شگردهاي هنري نويسنده براي اقناع مخاطب در طرح ديدگاه‌هاي عرفاني وي است. هدف پژوهش حاضر، بررسي پيوند قرآن و دستور زبان فارسي در اثر رتبه الحيات با روشي توصيفي- تحليلي است. از اين‌رو، تمامي آيات به‌كاررفته در متن كتاب به‌دقت استخراج گرديده و جايگاه آيات قرآني از نظر پذيرش انواع نقش‌هاي دستوري و همچنين اهداف و اغراض مورد نظر نويسنده در به‌كارگيري آن‌ها، مورد بررسي قرار گرفته‌است. براساس يافته‌هاي پژوهش، اين آيات در نقش‌هاي دستوري از قبيل نهاد، مسند، مفعول، مضاف‌اليه، متمم، بدل و معطوف به‌كاررفته‌اند كه در ميان اين اجزاي دستوري، نقش مفعولي در مقايسه با اجزاي ديگر از بسامد بيشتري برخوردار است و استناد و استشهاد، تمثيل و تشبيه، تعليل و توجيه، تبيين و توضيح ، تحذير و هشدار نيز، از اغراض اصلي نويسنده در استفاده از آيات قرآن و عامل تقويت كلام و تأثيرگذاري بيشتر ديدگاه‌هاي عرفاني وي است.