تحليل سياهِ كم بها در شعر حافظ

عنصر رنگ پيوندي ناگسستني با شعر و ادبيات فارسي دارد و به فراواني توسط شعرا به كار گرفته شده است. در شعر حافظ، رنگِ سياه جلوه ها و معاني گوناگوني دارد كه در آن ميان بيتي است به قرار ذيل: ز بنفشه تاب دارم كه ز زلف او زند دم تو سياهِ كم بها بين كه چه در دماغ دارد؟ تركيب سياهِ كم بها در بيت فوق كه پيش از آن در شعر فارسي سابقه نداشته، هم اشاره به بي ارزشي رنگ سياه دارد و هم بي بهايي انسان سياه پوست. به همين سبب اين مقاله كه به شيوۀ توصيفي و تحليلي انجام شده است در پي آن است كه ضمن بررسي رنگ سياه در شعر حافظ و ادبيات فارسي، به اين نكته بپردازد كه آيا حافظ انديشۀ نژادپرستي داشته يا اين تفكّر مرسوم زمانه بوده است؟ اين پژوهشگر با طرح اين پرسش، بنيادها و زواياي كم ارزشي رنگ سياه و انسان هاي سيه چرده را بررسي نموده و دلايل تاريخي و ادبي آن در اين جستار مطرح نموده است.