ارزيابي كيفيت آبهاي سطحي با استفاده از شاخص زيستي ASPT (مطالعه موردي تالاب هشيلان و رودخانه گاماسياب)

نظارت بر كيفيت و حفاظت از اكوسيستم هاي طبيعي علي الخصوص تالابها و رودخانه ها از اهميت ويژه اي برخوردار است .لذا در اين پژوهش به ارزيابي كيفي تالاب هشيلان واقع در استان كرمانشاه و رودخانه گاماسياب با استفاده از شاخص ASPT پرداخته شد. با توجه به نتايج شاخص ASPT تالاب هشيلان، كيفيت آب در فصل بهار در سه گروه تميز،با آلودگي متوسط احتمالي و مشكوك به آلودگي قرار گرفت. در طول دوره نمونه برداري بالاترين كيفيت در ايستگاه 1 (ورودي سراب سبز علي ) و پايينترين كيفيت مربوط به ايستگاه 2(پساب كشاورزي) و 4 (نزديك روستاي هشيلان قبل از خروجي) مشاهده شد..مطالعه حاضر نشان داد كه تالاب هشيلان تا حدودي تحت تاثير آلودگي هاي ناشي از فعاليت انساني بوده است. با مقايسه كيفيت آب در ايستگاه مذكور با ساير ايستگاه ها چنين به نظر ميرسد كه از عمده علل اين اختلاف ،نوع بستر سنگ لاخي، جاري بودن آب در اين منطقه، وجود پوشش گياهي متفاوت با ساير نواحي، نزديك بودن به ورودي اصلي تالاب (سراب سبز علي) و دور بودن از زمينهاي كشاورزي در محدوده تالاب باشد.تفاوت در فون غالب هر ايستگاه نيز ميتواند به عنوان شاهدي بر اين مدعا تلقي گردد.بناراين بر اساس نتايج حاصله كيفيت آب تالاب هشيلان در گروه آبهاي تميز قرار گرفت. لذا بنظر مي رسد اعمال قوانين مديريتي منسجم و آموزش صحيح مردم منطقه مي تواند تا حد زيادي در بهبود وضغيت اين تالاب الگو يافته موثر باشد. .به منظور ارزيابي آب رودخانه گاماسياب در استان كرمانشاه، با استفاده از شاخص ASPT تعداد 6 ايستگاه انتخاب و از تير ماه 1392 تا ارديبهشت ماه 1393 بي مهرگان كف زي بستر با استفاده از سوربر نمونه برداري شد. شاخص ASPT ضمن نشان دادن اختلاف معني دار بين ايستگاهها ، كيفيت آب رودخانه گاماسياب را در چهار طبقه آلودگي قرار داد.با توجه به نتايج حاصله،رودخانه گاماسياب داراي شرايط متوسطي از لحاظ خصوصيات زيست محيطي و بوم شناختي است.. نتايج حاصل از شاخصهاي زيستي رودخانه گاماسياب در اين تحقيق نشان مي دهد كه منطقه مورد بررسي در اين پژوهش از لحاظ شرايط اكولوژيكي يا زيست محيطي در رابطه با شرايط زيست ماكروبنتوزها در حد متوسطي از آلودگي ميباشد اما با توجه به افزايش فاضلاب هاي ناشي از كارخانجات مختلف، دامپروري هاي موجود در اطراف رودخانه و نيز روستاهاي مجاور رودخانه،روندي نزولي داشته و سلامت آب رودخانه در معرض تهديد جدي مي باشد. لذا براي اين رودخانه توان زيستي و شيلاتي نسبتا پاييني قابل پيش بيني است. .نوع مطالعه تحقيقي و برگرفته از بررسي هاي صورت گرفته توسط (حسين نوروزي،محيا رضايي منش،پروانه شوكت،سيد سحر موسوي ده موردي،سيمين دهقان مديسه،لاله موسوي ده موردي،محسن كرمي،جواد ميردار هريجاني،احمد قرائي،مجتبي پوريا)مي باشد.به منظور تجزيه و تحليل آماري از نرم افزار SPSS و Excel و جهت تعيين شاخص تنوع زيستي از Primer6 استفاده شد از آزمون كلموگراف اسميرنوف براي نرمال بودن داده ها و ازطريق آزمون لون(Levene)، همگني واريانس ها مورد بررسي قرارگرفت و به روش Z-score استاندارد شدند..براي ارزيابي موقعيت محل مورد مطالعه از موقعيت ياب GPS و براي بررسي همبستگي بين شاخص زيستي از آزمون اسپيرمن، استفاده شد. به منظور بررسي اختلاف معني داري بين دادههاي مورد نظر از آناليز واريانس يكطرفه و از آزمون كروسكال واليس در در سطح معني داري 05/0 p استفاده شد. به منظوربررسي اختلاف شاخصهاي زيستي موردمطالعه ازتجزيه واريانس يكطرفه(One-Way ANOVA)و آزمون تعقيبي دانكن(Duncan)در سطح01/0و05/0و آزمونT استفاده شد. به منظور نشان دادن همبستگي بين فراواني جوامع ماكروبنتوز وشاخصهاي زيستي با پارامترهاي فيزيكوشيميايي آب،ضريب همبستگي پيرسون مورداستفاده قرارگرفت.