بررسي فقهي استفاده از روش بازي در تربيت، با تأكيد بر ديدگاه استاد آيت الله اعرافي

بررسي فقهي بازي به‌صورت مطلق در آثار پيشينيان و معاصران به چشم مي‌خورد. پيشينه بازي در بررسي‌هاي فقهاي گذشته را مي‌توان ذيل بحث لهو و لعب جويا شد؛ ذيل باب‌هاي: «غنا»، «صلات مسافر» و «سبق و رمايه». اما امروزه بازي از روش‌هاي مهم در تربيت محسوب مي‌گردد؛ تا آنجا كه بازي‌درماني در مشاوره و روانشناسي مطرح است؛ درنتيجه بررسي فقهي بازي به‌مثابه روش تربيتي، از مباحث مهم و جديد به‌شمار مي‌رود؛ اما بدان توجه لازم نشده است. اين مقاله با پژوهشي كيفي است كه با روش استدلال فقهي، به بررسي حكم استفاده از بازي در تربيت پرداخته است. با هدف حل تعارض ظاهري برخي از ادله در استفاده از بازي و انجام پژوهشي كاربردي در عرصه فقه تربيتي. اهم نتايج اينكه مطلق بازي مباح است؛ مگر عناويني سبب مرجوهيت آن گردد؛ مانند غنا، بردوباخت يا مواردي كه در روايات از آن به‌طور خاص نهي كرده‌اند. ادله‌اي كه لعب را مرجوح مي‌داند، معنايي مقيد يا منصرف از لعب را بيان مي‌كنند. بازي براي تربيت كودك (تربيت جسمي، عاطفي، عقلاني و رفتاري) مفيد است و به عنوان اوّلي استحباب دارد. هرگاه جنبه آموزندگي و تربيتي اسباب‌بازي‌ها بر جنبه بدآموزي آن‌ها افزوني داشته باشد، از نظر شرعي رجحان دارد؛ اما اگر برعكس شود، بسته به‌شدت بدآموزي، مكروه يا حرام خواهد بود.