بررسي درصد جوانه‏ زني و بنيه بذر ارقام گندم تحت تأثير مدت انباركردن

Investigation of germination percentage and seed vigor of wheat cultivars under the influence of storage period

به منظور بررسي اثر مدت انباركردن و رقم در شرايط آب و هوايي شمال خوزستان بر درصد جوانه‏زني و بنيه بذر ارقام گندم، آزمايشي در سال 1399 در واحد ثبت و گواهي بذر و نهال خوزستان انجام شد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار انجام گرديد. فاكتورهاي آزمايش شامل؛ مدت انباركردن در چهار سطح 30، 60، 90 و 120 روز و بذر گندم سه رقم مهرگان، كريم و شبرنگ بودند. صفات مورد بررسي شامل: درصد جوانه زني، سرعت جوانه زني، متوسط زمان جوانه‏زني و شاخص بنيه بذر بودند. نتايج نشان داد مدت انباركردن، تمام صفات مورد ارزيابي را تحت تأثير قرار داد. بيشترين و كمترين درصد جوانه‏زني به ترتيب مربوط به ارقام مهرگان (95 درصد) از تيمار 30 روز انباركردن و شبرنگ (78 درصد) از تيمار 120 روز دوره انباركردن به دست آمدند. رقم مهرگان (4/10) از تيمار 30 روز انباركردن، بيشترين سرعت جوانه زني و رقم شبرنگ (0/4) از 120 روز انباركردن، كمترين سرعت جوانه‏زني را دارا بودند. بيشترين شاخص بنيه بذر به تيمار 30 روز انباركردن بذرهاي رقم مهرگان (3/3006) تعلق داشت. كمترين شاخص بنيه بذر نيز از تيمار 120 روز انباركردن بذرهاي رقم شبرنگ (3/842) به دست آمد. براساس نتايج ارزيابي صفات مورد بررسي در اين آزمايش، بذرهاي گندم ارقام مورد مطالعه انبارماني متفاوتي داشته و بذرهاي رقم مهرگان در مدت انباركردن در شرايط آب و هوايي شمال خوزستان از رفتار انبارماني بهتري نسبت به ساير ارقام مورد مطالعه برخوردار بودند. با توجه به آزمايش انجام شده، به نظر مي رسد كه گندم رقم شبرنگ با وجود وزن هزاردانه بيشتر، از نظر پايداري نسبي در جوانه زني تحت شرايط انباركردن طولاني مدت، از ارقام ديگر ضعيف تر بوده و زوال بيشتري دارد.

In order to study the effect of cultivar and storage time in climatic conditions of northern Khuzestan on germination percentage and seed vigor of wheat cultivars, an experiment was conducted in 2020 in the unit of registration and certification of seeds and seedlings of Khuzestan. Experiment was conducted as factorial based on complete randomized blocks design by four replications. Experiment factors include: four storage durations, 30, 60, 90 and 120 days and three wheat cultivars, Mehregan, Karim and Shabrang. Studied traits include: germination percentage, germination speed, germination time average and seed Vigor index. The results showed that the storage time affected all the evaluated traits. The highest and lowest germination percentages were obtained for Mehregan cultivars (95%) from 30 days storage and Shebrang (78%) from 120 days storage, respectively. Mehregan cultivar (10/4) had the highest germination rate from 30 days storage and Shebrang cultivar (0.4) had the lowest germination rate from 120 days storage. The highest seed vigor index belonged to 30 days of seed storage of Mehregan cultivar (3006.3). The lowest seed vigor index was obtained from 120 days of storage of seeds of Shebrang cultivar (842.3). Based on the evaluation results of the studied traits in this experiment, wheat seeds of different cultivars were stored and the seeds of Mehregan cultivar had better storage behavior than other cultivars during storage in northern Khuzestan. According to the experiment, it seems that the wheat of Shebrang cultivar, despite its higher 1000-seed weight, is weaker than other cultivars in terms of relative stability in germination under long-term storage conditions.