تأثير مدت انباركردن بر انرژي جوانه‏ زني و ضريب آلومتريك در ارقام گندم

Effect of storage time on germination energy and allometric coefficient in wheat cultivars

به منظور بررسي اثر رقم و مدت انباركردن در شرايط آب و هوايي شمال خوزستان بر درصد جوانه‏زني و بنيه بذر ارقام گندم، آزمايشي در سال 1399 در واحد ثبت و گواهي بذر و نهال خوزستان انجام شد. آزمايش به صورت فاكتوريل با دو عامل در قالب طرح كاملاً تصادفي و 4 تكرار انجام گرديد. فاكتورهاي آزمايش شامل؛ مدت انباركردن در چهار سطح 30 ، 60 ، 90 و120روز و بذر شامل سه رقم گندم مهرگان، كريم و شبرنگ و صفات مورد بررسي درصد جوانه‏زني، انرژي جوانه‏زني، وزن هزاردانه و ضريب آلومتريك بذرها بودند. نتايج نشان داد مدت زمان انبارداري، همه ي صفات مورد ارزيابي را تحت تأثير قرار داد. بيشترين و كمترين درصد جوانه‏زني به ترتيب مربوط به ارقام مهرگان (95 درصد) و شبرنگ (78 درصد) بودند و تيمار30 روز انباركردن بيشترين درصد جوانه‏زني را به خود اختصاص داد و تيمار 30 روز انباركردن در رقم مهرگان بيشترين ضريب آلومتريك (147/1) را نسبت به ساير تيمارها داشت. همچنين در بين ارقام، رقم شبرنگ (53 گرم) و رقم كريم (31 گرم) به ترتيب بيشترين و كمترين وزن هزاردانه را دارا بودند. براساس نتايج ارزيابي معيار‏هاي جوانه‏زني و بنيه بذر مورد بررسي در اين آزمايش، بذرهاي گندم ارقام مورد مطالعه انبارماني متفاوتي داشته و بذرهاي رقم مهرگان در مدت انباركردن در شرايط آب و هوايي شمال خوزستان از رفتار انبارماني بهتري نسبت به ساير ارقام مورد مطالعه برخوردار بودند. با توجه به آزمايش انجام شده، به نظر مي رسد كه گندم رقم شبرنگ با وجود اينكه هم اكنون در استان خوزستان در برخي مناطق كشت مي شود، از نظر پايداري نسبي در جوانه زني تحت شرايط انباركردن طولاني مدت، از ديگر ارقام ضعيف تر و زوال و فرسودگي آن بيشتر است.

In order to study the effect of cultivar and storage time in climatic conditions of northern Khuzestan on germination percentage and seed vigor of wheat cultivars, an experiment was conducted in 2020 in the unit of registration and certification of seeds and seedlings of Khuzestan. The experiment was conducted as factorial based on complete randomized blocks design by four replications. Experiment factors include: four storage durations, 30, 60, 90 and 120 days and three wheat cultivars, Mehregan, Karim and Shabrang. Studied traits include: germination percentage, Germination energy, 1000-seed weight and allometric coefficient. The results showed that the storage time affected all the evaluated traits. The highest and lowest germination percentages were related to Mehregan (95%) and Shebrang (78%) cultivars, respectively. The 30-day storage treatment had the highest germination percentage. Also, the 30-day storage treatment in Mehregan cultivar had the highest allometric coefficient (1.147) compared to other treatments. Among cultivars, Shebrang (53 g) and Karim (31 g) cultivars had the highest and lowest 1000-seed weight, respectively. Based on the evaluation results of germination criteria studied in this experiment, wheat seeds of different cultivars were stored and the seeds of Mehregan cultivar had better storage behavior than other cultivars during storage in northern Khuzestan. According to the experiment, it seems that the wheat of Shebrang cultivar, although currently cultivated in some areas in Khuzestan province, is weaker in terms of relative stability in germination under long-term storage conditions than other cultivars. And its deterioration is more.