مقايسۀ بيابان هاي بزرگ دنيا از نظر شرايط اقليمي و ويژگي هاي ژئوتوريسمي با تأكيد بر بيابان لوت

Comparison of the Great Deserts of the World in Terms of Climatic Conditions and Geotourism Features with an Emphasis on the Lut Desert

مقدمه: هنگامي كه صحبت از بيابان به ميان مي آيد كمتر كسي است كه با مفهوم اقليمي، چشم اندازي از آن را در ذهن به تصوير بكشاند. متأسفانه در تعابير عاميانه آنقدر مفهوم كوير براي بيابان به كار مي رود كه وقتي صحبت از بيابان به ميان مي آيد، عموماً چشم اندازي كويري را تصوّر مي نمايند. به منظور تخصصي ديدن بيابان و نهادينه كردن مفهوم آن در ميان عامه، مقايسه و به تصوير كشيدن توصيفي بيابان هاي جهان و مقايسه ويژگي هاي آنها با بيايان لوت كمك شاياني مي نمايد كه در حقيقت، هدف اين پژوهش است. داده و روش: روش گردآوري اطلاعات، اسناد، آمار و نقشه ها و تصاوير ماهواره اي است كه از بيابان هاي مهم دنيا موجود است. روش تجزيه و تحليل نيز به صورت توصيفي تحليلي و به شكل تطبيقي است. يافته‌ها: از نظر تعداد بيابان، قارۀ آسيا با حدود 24 بيابان مهم، بيشترين تعداد را به خود اختصاص داده است؛ در حالي كه از نظر وسعت بزرگترين بيابان هاي جهان در قطب جنوب و قطب شمال واقع شده اند؛ به طوري كه بيابان جنوبگان در قطب جنوب (رتبۀ اول)، بيابان شمالگان در قطب شمال (رتبۀ دوم) و صحراي بزرگ آفريقا (رتبۀ سوم) بزرگترين بيابان هاي جهان هستند؛ همچنين طبق مطالعات صورت گرفته توسط ناسا در سال‌هاي ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ بيابان لوت به عنوان گرم‌ترين نقطۀ كره زمين معرفي شد كه در سال ۲۰۰۵ با دماي 7/70 درجه سانتي-گراد بالاترين ركورد دما در تمام زمين را به خود اختصاص داده ‌است. علاوه بر اين، بيابان لوت از نظر ركورد تداوم داغي در طول پنج سال مذكور، در ميان نقاط داغ جهان رتبه نخست را داراست. اين در حالي است كه بر اساس تحقيقات جديد، بالاترين دماي ثبت شده روي سطح كره زمين در سال 2018 با 83/80 درجه سانتي گراد مربوط به بيابان لوت بوده است. نتيجه‌گيري: با توجه به شرايط محيطي متنوع و متكثر و همچنين تنوع فرآيندهاي عمل كننده در بيابان هاي بزرگ كره زمين، تنوع و پيچيدگي از شرايط ذاتي اين مناطق مي باشد؛ به طوري كه اين تنوع و تكثر موجبات خلق لندفرم هايي را فراهم ساخته كه ويژگي زيبايي شناختي از مهمترين خصوصيات آنها مي باشد. همين ويژگي منحصر بفرد بودن و زيبايي شناختي قابليت بالايي را در زمينه گردشگري به اين مناطق بخشيده است.

Introduction: Usually, deserts are less considered in terms of climatic conditions. Also, usually the words playa and desert are used for the same concept. In order to have a specialized view of the desert and to institutionalize its concept among the public, comparing and descriptively depicting the world s deserts and comparing their characteristics with the deserts of Lut helps a lot, which is, in fact, the purpose of this research. Data and method: The current research is of an applied type, which was carried out using descriptive, analytical and comparative methods. For this purpose, first the required data were collected using sources, documents, climate data and satellite images for the desired deserts. Then, by comparing and analyzing these data, the similarities, differences and tourism potentials of these deserts were identified and analyzed. Results: In terms of the number of deserts, Asia has the largest number with about 24 important deserts; while the largest deserts in the world are located in the South Pole and the North Pole. Also, according to studies conducted by NASA in 2004, 2005, 2006, 2007 and 2009, Lut desert was introduced as the hottest spot on the planet. In 2005, with a temperature of 70.7 degrees Celsius, it recorded the hottest temperature record in the whole earth. In addition, this desert ranks first among hot spots in the world in terms of the record of continuous heat over five years. On the other hand, according to new research in 2020, the highest temperature recorded on the surface of the earth was 80.83 degrees Celsius in 2018 in the Lut desert. Conclusion: Considering the diverse and multiple environmental conditions as well as the variety of processes operating in the great deserts of the planet, diversity and complexity are the inherent conditions of these regions. So that this diversity and multiplicity has caused the creation of landforms, whose aesthetic feature is one of their most important features this unique and aesthetic feature has given these areas a high potential in the field of tourism.