كليدواژه :
تاب‌آوري , آسيب‌پذيري , مخاطرات اقليمي , گردشگري پايدار , بيابان لوت
چكيده فارسي :
عليرغم برخورداري ايران از ظرفيت‌هاي مناسب اقليمي، طبيعي و انساني، وابستگي به درآمد نفت و تمركز بر بخش كشاورزي كم‌بازده موجب كند شدن روند توسعه در جوامع محلي گرديده است. تشديد مخاطرات اقليمي و بحران‌هاي آب و خاك نيز موجبات كاهش توليد، از بين رفتن دارايي‌هاي مولد، كاهش اشتغال، تشديد فقر و بهره‌برداري بي‌رويه از منابع طبيعي را فراهم نموده است. بنابراين واكاوي ميزان تاب‌آوري كشاورزي و منطقه‌اي جوامع متكي بر اقتصاد منابع طبيعي حايز اهميت است. در حالي‌كه استان‌هاي خراسان جنوبي و سيستان و بلوچستان از تاب‌آوري كشاورزي مناسبي برخوردارند، تاب‌آوري كشاورزي استان كرمان اندك است. با اين حال، با توجه به محدوديت منابع آب و خاك، امكان توليد بسياري از محصولات كشاورزي در اين استان‌ها وجود ندارد. تشديد اثرات تغيير اقليم نيز دستيابي به رشد اقتصادي از طريق توسعه كشاورزي را دشوار مي‌نمايد. از سوي ديگر، تاب‌آوري منطقه‌اي استان سيستان و بلوچستان بسيار پايين مي‌باشد و استان‌هاي خراسان جنوبي و كرمان نيز تاب‌آوري منطقه‌اي پاييني دارند. بنابراين، بحران‌هاي اقليمي و غيراقليمي پيش‌رو مي‌تواند به تضعيف توان انطباق اين استان‌ها منجر شوند. به نظر مي‌رسد رويكرد تاب‌آوري از طريق تنوع‌گرايي همچون تمركز بر گردشگري بيابان لوت مي‌تواند زمينه مساعدتري را براي رشد و توسعه پايدار اين مناطق فراهم نمايد اما اين مناطق در زمينه توسعه گردشگري بيابان توفيق چنداني نداشته‌اند. بديهي است توسعه پايدار گردشگري بيابان لوت نيازمند طراحي چارچوبي راهبردي است كه در آن مديريت اصولي محيط فيزيكي، حفاظت موثر از آثار طبيعي و ميراث فرهنگي، بازاريابي هدفمند، سرمايه‌گذاري در منابع انساني و جلب مشاركت مردمي اهميت بسزايي دارد.
چكيده لاتين :
Despite the fact that Iran benefits from many climatic, natural, and human endowments, dependence on oil revenue and focusing on the low-productive agricultural sector have hampered the development of local communities. The intensification of climate risks and water and soil crises have also caused production losses, the destruction of productive assets, the reduction of employment opportunities, the aggravation of poverty, and the excessive exploitation of natural resources. Therefore, an investigation of the agricultural and regional resilience of communities that rely on the natural resources’ economy is imperative. While the provinces of South Khorasan and Sistan and Baluchistan have acceptable agricultural resilience, the agricultural resilience of Kerman province is low. However, due to the limited water and soil resources, the production of many agricultural crops in these provinces is impossible. The intensification of climate change impacts also makes it difficult to achieve economic growth through agricultural development. On the other hand, the regional resilience of Sistan and Baluchistan province is very low. South Khorasan and Kerman provinces also have low regional resilience. Therefore, future climatic and non-climatic crises can weaken the adaptive capacity of these regions. It seems that the resilience approach of diversification, i.e., focusing on Lut desert tourism, can provide more opportunities for sustainable growth. However, these regions have not been successful enough in the field of desert tourism development. The sustainable development of Lut desert tourism requires the design of a strategic framework in which proper management of the physical environment, effective conservation of natural monuments and cultural heritage, purposeful marketing, investment in human resources, and public participation are vital.
