پيش‌نگري اثرات تغييراقليم بر تبخير-تعرق پتانسيل در حوضه آبريز كوير لوت مبتني‌بر مدل MIROC5

Projection of climate change impacts on potential evapotranspiration in the Lut desert watershed based on the MIROC5 model

مقدمه: منابع آب براي فعاليت‌هاي توريستي ضروري است و از خواسته‌هاي گردشگران در زمينه‌هاي مختلف حمايت مي‌كند. با توجه به اهميت تبخير-تعرق به‌عنوان يك پارامتر مهم در چرخه هيدرولوژيكي، هدف پژوهش‌ حاضر ارزيابي اين متغير در شرايط فعلي و پيش‌نگري تغييرات آن در چشم‌انداز آتي حوضه آبريز كوير لوت است. داده و روش: به منظور پيش‌نمايي تغييرات تبخير- تعرق پتانسيل (PET) در افق آينده ابتدا پارامترهاي اقليمي دماي كمينه و بيشينه 6 ايستگاه سينوپتيك منتخب طي دوره 1991-2010 از سازمان هواشناسي كشور اخذ گرديد و سپس خروجي مدلMIROC5 از سري مدل‌هاي اقليمي CMIP5، براي دوره تاريخي و آينده مياني تحت سناريوي RCP4.5 و برمبناي مولد تصادفي LARS-WG6 ريزگرداني شد. در نهايت با توجه به مقادير توليد شده دماي كمينه و بيشينه، مقادير تبخير-تعرق در محدوده مطالعاتي پهنه‌بندي گرديد. يافته‌ها: نتايج نشان داد ماه‌هاي ژانويه و دسامبر كمترين ميزان PET را به خود اختصاص داده‌اند و مقادير اين متغير در اين دو ماه از 54 ميليمتر در قائن تا 75 ميليمتر در بم متفاوت است. بيشينه PET نيز طي ماه‌هاي ژوئن و جولاي اتفاق افتاده و در ايستگاه طبس مقادير 375 ميليمتر قابل مشاهده است. پيش‌نگري تغييرات متغير يادشده تحت سناريوي RCP4.5 در دوره آينده مياني بيانگر اين بود كه ميزان PET در تمام ماه‌هاي سال در مقايسه با دوره پايه روند افزايشي داشته و در ژوئن پهنه هم تبخير 350-396 ميليمتر نيمه شمالي حوضه لوت را به طور كامل دربرگرفته است. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج به‌دست آمده از پژوهش حاضر، PET در حوضه آبريز كوير لوت در آينده در نتيجه تغييرات افزايشي دما، افزايش خواهد يافت. پيامدهاي منفي اين مسئله بر منابع آب و افزايش طول دوره‌هاي خشكسالي در منطقه، فعاليت‌هاي كشاورزي، گردشگري و ... را به شدت تحت تأثير قرار خواهد داد.

Introduction: Water resources are essential for tourism activities and support the needs of tourists in different fields. Considering the importance of evaporation-transpiration as an important parameter in the hydrological cycle, the objective of the present study is to evaluate this variable in the current conditions and to project its changes in the future landscape of the Lut desert watershed. Data and method: In order to project future changes in potential evapotranspiration (PET), the climatic parameters of minimum and maximum temperature of 6 selected synoptic stations during the period 1991-2010 were first obtained from the Iran Meteorological Organisation. The output of the MIROC5 model was then downscaled from the CMIP5 project models for the historical period and the intermediate future under the RCP4.5 scenario and based on LARS-WG6. Finally, the evapotranspiration values in the study area were zoned according to the produced minimum and maximum temperature values. Results: The results indicated that the months of January and December have the lowest amount of PET. The values of this variable in these two months vary from 54 mm in Qaen to 75 mm in Bam. The maximum PET also occurred during the months of June and July, and values of 375 mm can be seen at Tabas station. The projection of PET changes under the RCP4.5 scenario in the future period showed that its amount has increased in all months of the year compared to the base period. In June, the range of 350-396 mm completely covers the northern half of the Lut watershed. Conclusion: According to the results of this study, PET in the Lut desert watershed will increase in the future as a result of rising temperatures. This will have a negative impact on water resources and increase the duration of droughts in the region, which will severely affect agricultural activities, tourism, etc.