تحليل كيفي اثرات گردشگري بيابان و كوير بر جوامع محلي (دهستان تكاب، شهداد، كرمان)

مقدمه: گردشگري در كشورهاي در حال توسعه راهكاري براي دست يابي به توسعه پايدار است. كشور ايران نيز با برخورداري از منابع طبيعي متعدد مي تواند مقصد مناسبي براي اكوتوريست ها باشد. از جمله جاذبه هاي طبيعي كه محبوبيت بالايي در بين گردشگران دارد، بيابانها و كويرها هستند. داده و روش: دهستان تكاب در بخش شهداد كرمان يكي از مناطق نزديك به بيابان لوت است كه به دليل برخورداري از جاذبه هاي طبيعي (مانند كلوت ها) و فرهنگي، پتانسيل بالايي در جذب گردشگران طبيعت گرد دارد. تحقيق حاضر يك پژوهش كيفي است كه با استفاده از روش گرندد تئوري به تحليل و بررسي اين اثرات مي پردازد. انتخاب جامعه آماري از ميان ذينفعان و مردم محلي منطقه بوده و نمونه گيري به روش اشباع نظري انجام گرفت. يافته‌ها: يافته ها پس از تحليل هاي صورت گرفته مفاهيم اوليه از مصاحبه ها استخراج شده و سپس از طريق كد گذاري در سه مرحله، مقوله هاي سطح اول بدست آمد كه در نهايت منجر به تبيين مدل برخواسته از اين مفاهيم و مقولات گرديده است. در اين مدل 97 مفهوم اوليه، 22 مقوله سطح اول و 6 مقوله سطح دوم شامل شرايط علي، بستر (زمينه)، مقوله محوري، شرايط مداخله گر، راهبردها و پيامدها و همچنين روابط متقابل بين آنها بيان مي شود. از جمله مهم ترين مقولات سطح اول مي توان به منابع طبيعي و موقعيت جغرافيايي خاص منطقه، عوامل اقتصادي، تعامل جوامع محلي و گردشگران، مشاركت اجتماعي و توانمندسازي جوامع محلي اشاره كرد. نتيجه‌گيري: با توجه به رونق گردشگري منطقه در سالهاي اخير، مردم محلي نگرش بسيار مثبتي به گردشگري دارند و خواستار حضور هرچه بيشتر گردشگران در منطقه هستند.

Introduction: In many developing countries, tourism is counted as one of the main approaches to maintain sustainable development. Community based tourism and Eco tourism, has been noted to have the best compatibility with sustainability. Having countless natural areas and resources, Iran have a great opportunity to practice in this field. Among most appealing attractions for ecotourists are desert and drought areas. Takab rural area in Shahdad, Kerman which is located near Lut desert, has a great potential to attract nature lovers due to its closeness to natural phenamenas like Yardangs (Kaluts). Since lut has been registered as one of the natural sites in UNESCO world heritage list, it needs more study and thorough research about the matter at hand, so that it could achieve sustainability through tourism. Data and method: This study is a qualitative reaserch using grounded theory to analyse the impacts of tourism on Takab rural area. The research has been conducted as interviews with local people and stakeholders through semi-strutured questions to the point that we reached theoretical saturation. After analyzing interviews, the concepts have been extracted and categorized via three steps of coding leding to a final model which has been retrieved from this study. Results:In this model there are 97 primal concepts, 22 first level categories and 6 second level categories included the context conditions, casual conditions, core category, intervening conditions, strategies and consequences, as well as interactions between them. Among the most important categories of the first level, natural resources and geographical location of the region, economic factors, the interaction of local communities and tourists, and social participation and empowerment of local communities, can be named. Conclusion: The study shows that recent progress in tourism had the most positive effect on local economy and their attitude toward tourism. Although it needs more effective plan and trainings to maintain sustainability.