بررسي ساختارهاي ژنتيك جمعيت توده هاي زنبورعسل بومي (meda mellifera Apis) استان كردستان با استفاده از نشانگرهاي مورفولوژيكي و مولكولي

در مطالعه حاضر، جهت بررسي تنوع ژنتيكي و روابط فيلوژنتيكي جمعيت هاي زنبورعسل زيرگونه ايراني در استان كردستان هم زمان از نشانگرهاي مورفولوژيكي و مولكولي (SSR) استفاده گرديد. نمونه برداري در تابستان سال 1393 از زنبورستان هاي پنج شهرستان استان كردستان (سقز، سنندج، كامياران، مريوان و بانه) صورت گرفت. در مجموع 100 نمونه زنبوركارگر جوان از نظر مورفولوژيكي و 40 زنبوركارگر از لحاظ مولكولي مورد بررسي قرار گرفتند. در بخش نشانگرهاي مورفولوژيكي، 14 صفت مورفولوژيكي (شامل صفات: طول بال جلو، عرض بال جلو، طول بال عقب، عرض بال عقب، زاويه A4، زاويه D7، زاويه G18، طول خرطوم، شاخص كوبيتال، شاخص نيم حلقه ششم شكمي، رنگ سپرچه، طول ترژيت سوم و چهارم شكم، طول پاي عقب و رنگ ترژيت سوم شكم) اندازه گيري شد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس براساس طرح آشيانه اي و مقايسه ميانگين صفات مورفولوژيكي به روش LSD نشان داد كه نمونه هاي زنبورعسل شهرستان هاي مورد مطالعه از لحاظ صفات مورفولوژيكي مورد مطالعه باهم اختلاف معني دار نداشتند كه اين نشان دهنده ي وجود تنوع پايين بين زنبورهاي عسل شهرستان هاي مورد مطالعه مي باشد. در بخش مطالعات مولكولي، استخراج DNA از قسمت هاي سر و قفسه سينه زنبورهاي كارگر با استفاده از روش Salting out با اندكي تغييرات صورت گرفت. نمونه هاي DNA استخراج شده با استفاده از 10جفت آغازگر SSR مورد بررسي قرار گرفتند. براساس نتايج بدست آمده تنوع ژنتيكي پاييني بين نمونه ها مشاهده شد. در مطالعه حاضر بيشترين تعداد آلل مشاهده شده در جايگاه ژني A7(9 آلل) و كمترين تعداد آن در جايگاه ژني A35 (3) مشاهده گرديد. بيشترين و كمترين ميانگين هتروزايگوسيتي مشاهده شده و مورد انتظار به ترتيب در جايگاه هاي ژني A7 و A43 مشاهده شد. بيشترين و كمترين ميزان شاخص شانون در توده هاي زنبورعسل اين استان به ترتيب مربوط به جايگاه هاي ژني A7 (477/0) و A35 (302/0) بود. نتايج حاصل از درخت فيلوژني نشان داد كه در استان كردستان يك جمعيت يا توده زنبورعسل وجود دارد همه زنبورهاي مورد مطالعه تشكيل يك گروه را دادند و هيچ گونه گروه بندي خاصي بين آنها مشاهده نشد.