اندازه گيري درجه انحصار بازار عسل در ايران

عسل و فرآورده هاي جانبي آن به دليل دارا بودن ارزش تغذيه اي بالا و تامين نيازهاي غذايي افراد، نقش قابل ملاحظه اي در تامين امنيت غذايي جامعه دارد. بروز نارسايي در بازار عسل منجر به وقوع نابساماني هاي متعدد براي توليدكننده و مصرف كننده آن در مناطق مختلف كشور مي گردد. تحت چنين شرايطي سياست گذاري و ساماندهي بازار عسل مستلزم شناخت ماهيت بازار عسل مي-باشد. در اين راستا هدف مطالعه حاضر تعيين ساختار بازار عسل و به عبارتي درجه انحصار آن در استان هاي توليدكننده اين محصول در سال 1397 و 1398 مي باشد. به‌منظور اندازه گيري درجه انحصار بازار عسل، شاخص هرفيندال-هيرشمن بكار گرفته شد. آمار و اطلاعات مورد نياز از آمارنامه سرشماري زنبورستان هاي كشور كه توسط وزارت جهادكشاورزي در سال 1398 گردآوري شده است، بدست آمد. نتايج پژوهش نشان داد با كاهش تعداد زنبورستان هاي كشور از 112010 واحد در سال 1397 به 97448 واحد در سال 1398، درجه انحصار بازار عسل از 16/0 در سال 1397 به 17/0 در سال 1398 افزايش يافته و انحصاري تر شده است. استان هاي آذربايجان شرقي، فارس و مازندران داراي رقابتي ترين بازار و استان هاي هرمزگان، قزوين و بوشهر داراي انحصاري ترين بازار عسل مي باشند. براساس يافته هاي پژوهش سياست گذاري هاي لازم درخصوص جذب سرمايه در اين حوزه، گسترش تكنولوژي هاي نوين در توليد عسل، برطرف كردن موانع توليد و ترويج فرهنگ مصرف عسل در جامعه از جمله عوامل مهم و موثر بر شكوفايي بازار عسل و حركت به سمت بازار رقابتي قلمداد مي گردد.