مباني اخلاقي نجات و درمان در مخاطرات و اپيدمي بيماري‌ها

ياري و نجات مصدومان و بيماران در حوادث و بيماري‌ها، يك اقدام خيرخواهانه، اخلاقي و از بارزترين مصاديق احسان و نيكوكاري است كه خداوند متعال و ائمۀ معصوم همگان را به آن فراخوانده‌اند. در ابتدا ماهيت امداد‌رساني، عمدتاً فردي و شخصي بوده، ولي با مرور زمان و اجتماعي‌شدن انسان، سازمان‌هاي حرفه‌اي شكل گرفته‌اند. حال چنان‌چه مصدوم يا بيمار در موقعيت پرمخاطره و بيماري واگيردار قرار داشته باشد، آيا اخلاقاً، نجات‌گران مي‌توانند به سبب وجود خطر جاني براي خود، از نجات مصدوم و بيمار به‌گونه‌اي صرف‌نظر كنند؟ به تعبير ديگر، موقعيت پرمخاطره و محيط آلوده به بيماري واگيردار، در وظيفۀ نجات‌گر مدخليتي دارد؟ اين تحقيق به روش توصيفي ـ تحليلي، مستندات امداد و نجات را وارسي كرده و بازخواني ادلۀ مزبور نشان داد كه ترك نجات در شرايط عادي، برخلاف موازين اخلاقي است. فقيهان نيز معتقدند تارك نجات، مرتكب معصيت شده است؛ هرچند به مقتضاي آيات و روايات دال برحرمت القاي نفس در تهلكه، بر نجات‌گر واجب نيست در موقعيت پرضرر منجر به هلاكت، خودش متحمل ضرر معتني به شود، اما فرار در اين موقعيت نيز ناپسند دانسته شد؛ زيرا ذات شغل امدادگران و پرستاران درگيري با بيماري و خطر است و با داشتنِ تخصص و تجهيزات محافظتي و طبق تعهد، به عنوان الزامِ ثانوي حتي‌الامكان بايد به نجات‌گري بپردازند. هم‌چنين در مخاصمات مسلحانه، ادلۀ نقلي، دلالت بر نوع نگاه و رفتار اخلاقي مسلمانان با مجروحان مخالفين و محاربين در جنگ دارد.