مراقبت‌ معنوي از آسيب‌ديدگان و امدادجويان (كاركردها، گونه‌ها و مهارت‌ها)

حوادث و بحران‌هاي زندگي به‌ويژه در حوادث غير‌مترقبه، سلامت را دست‌خوش تغيير مي‌نمايد. در اين بين نقش بي‌بديل معنويت به‌ويژه در ميان آسيب‌ديدگان و مددجويان در شرايط گوناگون مورد توجه عيار سازمان‌هاي امدادي و درماني قرار گرفته است. سلامتي انسان بدون توجه به تمام ابعاد جسمي، رواني، اجتماعي و معنوي او محقق نمي‌شود. تبيين جايگاه امداد معنوي در حوادث و بلايا و توجه به مراقبت‌هاي معنوي به حادثه‌ديدگان، از اهداف نوشتار پيش روست. اين پژوهش، يك مطالعۀ كيفي از نوع تحليل محتواست. بر همين اساس گونه‌شناسي آسيب‌هاي معنوي آسيب‌ديدگان و بازماندگان حوادث و سوانح و نيز تشريح مهم‌ترين چالش‌هاي معنوي - اعتقادي حادثه‌ديدگان و بازماندگان مورد توجه قرار گرفته است. مهارت غربال‌گري معنوي بر اساس مهم‌ترين آسيب‌هاي معنوي مددجويان در ارتباط‌هاي چهارگانۀ فرد با خداوند، با خود، با ديگران و با طبيعت، در قالب آسيب‌هاي اعتقادي‌ - بنيادي، نيايشي- ارتباطي، اخلاقي- عرفاني و فقهي- شرعي مطرح مي‌شود. اساسي‌ترين نيازهاي معنوي اين گروه هدف، عدالت خداوند، قضا و قدر، معناي رنج، ارتباط معنوي با خداوند در شرايط سخت، رابطۀ اخلاقي مددجو و مددكار، احساس گناه، حضور الهي و رحمت الهي است.‌ اصول روان‌شناختي مواجهه با حادثه‌ديدگان و بازماندگان همراه با بيان تجربه‌گونۀ مهارت‌هاي ضروري براي امدادگران معنوي جهت ارتباط با حادثه‌ديدگان و بازماندگان، در كنار تبيين مخاطرات مواجهۀ غيراصولي با حادثه‌ديدگان و بازماندگان با رويكرد ارائۀ امدادگري معنوي مورد تأكيد در اين كنكاش است. امدادگران معنوي مي‌توانند مددجويان را از آسيب‌ها و تعارضات معنوي جدا ساخته، با رفع نيازهاي معنوي آنان، سلامت معنوي را به ارمغان آورند. مراقبت معنوي با ارزش‌سازي زندگي مددجويان و آسيب‌ديدگان، كيفيت زندگي آنان را در شرايط سخت زندگي بالا برده و مرگ را در شرايط متناسب، معنا مي‌بخشد.