بررسي عوامل مؤثر بر صادرات خرماي ايران با تأكيد بر تحريم ­هاي تجاري

از جمله عواملي­كه تأثير بسزايي در توسعه اقتصادي كشورها دارد اتكا به تجارت خارجي بوده و به­علت وابستگي كشورها به درآمدهاي صادراتي و واردات تجارت خارجي نقش اساسي و انكارناپذيري در رشد و توسعه بخش­هاي مختلف ايفا مي­كند. تجارت خارجي محصولات كشاورزي به­علت ارزآوري بالا و پايدار نقش مهمي در گسترش صادرات و واردات كشورهاي مختلف بازي مي­كند. درميان محصولات كشاورزي، خرما يكي از مهم­ترين كالاهاي صادراتي كشاورزي مي­باشد كه در سال­هاي اخير نتوانسته جايگاه خود را در بازارهاي جهاني حفظ و تقويت كند. براي حفظ مقام ايران -به­ عنوان بزرگ­ترين توليدكننده و صادركننده خرما- در بازارهاي جهاني و توسعه بيشتر صادرات اين محصول باارزش، شناخت عوامل مؤثر بر آن، مي­تواند گام مهمي در اين راستا باشد. هدف از اين مطالعه بررسي عوامل موثر بر صادرات خرما به عنوان يكي از مهمترين و ارز اورترين محصولات باغي بخش كشاورزي كشور با تاكيد بر تحريم هاي تجاري طي دوره زماني 2011-2018 با استفاده از الگوي پانل دوسويه مي­باشد. براساس نتايج، متغيير هاي حجم واردات كشورهاي وارد كننده ، اندازه اقتصاد ، توليد، مذهب مشترك و متغيير جمعيت اثر مثبت و معني دار و متغير تحريم­ها اثر منفي و معني­دار بر ارزش صادرات خرما دارد. با توجه به نتايج به­دست آمده پيشنهاد مي­شود كه برنامه­ريزي مناسبي جهت صادرات خرما صورت گيرد، در سال­هايي كه توليد زياد است صادرات خرما نيز زياد مي­باشد و در سال­هايي كه توليد خرما كاهش مي­يابد صادرات نيز كاهش مي­يابد، بنابراين ايران در صادرات خرما برنامه­ريزي مناسبي ندارد. همچنين با توجه به اين مسئله كه صادرات خرما بيشتر به كشورهاي همسايه صورت مي­گيرد ايران بايستي سهم خود را در اين بازارها جهت صادرات بيشتر نسبت به رقباي صادراتي خود افزايش دهد.همانطور كه گفته شد نتايج گوياي اثر منفي و معني دار تحريم هاي تجاري وبحران اقتصادي جهاني بر صادرات خرما ايران است. به عبارتي سبد شركاي تجاري ايران به گونه اي است كه بحران اقتصادي نقش تعيين كننده بر صادرات خرما دارد، از اين رو پيشنهاد مي شود در تدوين برنامه راهبردي به منظور تقويت جايگاه در بازار جهاني خرما، نقش تحريم هاي تجاري و بحران اقتصادي و اهميت آن ديده شود و متناسب با آن سبد بهينه اي از شركاي تجاري انتخاب شود.