بررسي اثر تضعيف ارزش پول ملي بر صادرات و واردات بخشهاي كشاورزي، صنعت و خدمات در ايران

Investigating the effect of weakening the value of the national currency on the export and import of agriculture, industry and services sectors in Iran

هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي اثر تضعيف ارزش پول ملي بر صادرات و واردات بخش هاي كشاورزي، صنعت و خدمات در ايران در ايران دوره زماني 1360-1400 پرداخته شده است. براي جمع آوري مطالب مربوط به ادبيات موضوع از روش كتابخانه اي و براي برآورد از روش خود رگرسيوني با وقفه‌هاي توزيعي خطي (ARDL) استفاده شده است. بر اساس نتيجه اين آزمون براي مدل تعيين‌كننده رابطه بين تضعيف ارزش پول ملي بر صادرات و واردات بخش هاي كشاورزي، صنعت و خدمات، كران پايين و بالا به ترتيب معادل 32/2 و 5/3 در سطح معناداري 5 درصد بودند و آماره محاسبه شده نيز برابر 949/7 مي‌باشد. بنابراين مشاهده مي‌شود كه آماره محاسبه شده بزرگتر از كران بالا مي‌باشد.بر اين اساس وجود رابطه بلندمدت و هم‌جمعي تأييد مي‌گردد؛ بنابراين، بعد از اينكه وجود رابطه بلندمدت بين متغيرها مورد تأييد قرار گرفت، رابطه بلندمدت برآورد و نتايج تخمين ضرايب بلندمدت در ادامه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. از برآورد مدل كوتاه‌مدت ARDL مي‌توان به شرح زير ارزيابي كرد. همه ضرايب در كوتاه‌مدت د‌ر سطوح 5% معني‌دار هستند. ضريب ECM منفي و كمتر از يك است. پايداري مدل رابطه بلندمدت را مي‌توان با ضريب عبارت تصحيح خطا و مقدار احتمال آن تشخيص داد (Pahlavani et al., 2005). به اين مفهوم كه 25/3 سال طول مي‌كشد كه از يك تعادل كوتاه‌مدت به يك تعادل بلندمدت برسيم. ضريب y منفي است. ضريب m و cpi مثبت هستند. نتايج مدل اقتصادسنجي آزمون بروش-گادفري LM نشان مي‌دهد كه هيچ همبستگي سريالي در آن يافت نمي‌شود. نتايج آزمون بروش-پاگان نشانگر عدم وجود ناهمگوني در مدل است. براي بررسي نرمال بودن مجموعه داده، چولگي و كشيدگي را اعمال كرديم. نتايج آزمون نشان مي‌دهد كه تحت فرضيه صفر، توزيع نرمال وجود داشته است كه براي يك مدل اقتصادسنجي باثبات مطلوب است. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده از برآورد مدل بلند‌مدت ARDL مي‌توان به شرح زير ارزيابي كرد. ضرايب m، y و cpi منفي هستند و در بلندمدت در سطوح 5% معنا‌دار هستند.