مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - فراتحليل كيفي پژوهش‌هاي علمي در خصوص عوامل موثر بر رفتار شهروندي سازماني

چكيده فارسي :

رفتار شهروندي سازماني رفتاري مبتني بر جهان‌بيني شخصي است، اين رفتار باوجود آنكه از نيازهاي كاري كاركنان نيست اما باعث افزايش اثربخشي سازمان در جهت رضايت ذي‌نفعان خواهد بود. اين تحقيق به روش فراتحليل كيفي انجام شده است و عوامل موثر بر رفتار شهروندي سازماني را با بررسي مقالات منتشر شده در مجلات علمي پژوهشي مورد تائيد وزارت علوم استخراج كند. بر اين اساس از بين 149 مقاله استخراج شده 98 مقاله مورد مطالعه عميق قرار گرفت. بازه زماني مقالات از سال 1386 تا 1397 بود و تيپولوژي، و نرم افزارهاي مورد استفاده در تحقيقات، نوع تحقيق از منظر كمي يا كيفي بودن، و جنسيت و تحصيلات پژوهشگران استخراج شد. مطالعه نشان داد كه بيشتر تحقيقات در اين حوزه به روش كمي انجام گرفته است و 80% محققان مرد هستند و 55% محققان از نرم افزار SPSS براي انجام تحقيق استفاده كرده بودند. 40% از تحقيق‌ها در شهر تهران انجام شده و مابقي در ساير شهرستان‌ها. در ادامه عوامل اصلي و فرعي و خرده عوامل موثر بر رفتار شهروندي سازماني استخراج شد. سه مقوله اصلي «فردي»، «گروهي» و «سازماني» شناسايي شد و به روش CVR روايي مدل مورد تائيد قرار گرفت. در بين عوامل فردي «تعهد» بيش از بقيه مقوله‌ها در مقالات مورد توجه قرار گرفته است. در بين عوامل گروهي «رهبري» و سبك‌هاي مختلف رهبري بيش از بقيه مقولات مورد توجه و نظر قرار گرفته است كه نقش انكار ناپذيري بر رفتار شهروندي سازماني كاركنان دارد. در بين عوامل سازماني «سرمايه اجتماعي»، «رفتار و جو سازماني» بيش از ساير عوامل مورد توجه قرار گرفته است.