بررسي مسأله مهدويت در باورها و كاركردهاي تحريف‌گرايانه اقطاب فرقۀ نعمت‌اللهي گنابادي

اعتقاد به ظهورِ منجي كه ريشه در معارف قرآني دارد، از اعتقادات و آموزه‌هاي مهم و مبنايي اسلام و باوري مشترك ميان قاطبۀ مذاهب اسلامي و به‌ويژه، شيعۀ اثنا‌عشري به‌حساب مي‌آيد. ازآن‌جاكه اهل ‌تصوف و ازجمله طريقت نعمت‌اللهي گنابادي نگاه و برداشتي متفاوت و مناقشه‌برانگيز از «مهدويت» دارند، بررسي انگاره‌هاي آنان در اين حوزه و واكاوي ميزان همساني و همسوييِ باورداشت آنان با آموزه‌ها و اعتقاداتِ شيعي در اين حوزه، در خور اعتنا و حائز اهميت است. در اين مقاله، به شيوه‌اي توصيفي - تحليلي و با تكيه و‌ تمركز بر نگاشته‌ها و آثار اهل ‌تصوف و به‌ويژه اقطاب فرقه نعمت‌اللهيه، به واكاوي نگاه و نگرش اين فرقه به منجي و مهدي‌باوري و بررسي ميزان سازگاري و سنخيت آن با آموزه‌هاي اسلامي - شيعي پرداخته شده است. در اين راستا، افزون بر بازشناسي و تبيين «مهدويت شخصيه» به‌عنوان باور بنيادين و بي‌بديل شيعي، و بازشناسي و نقد «مهدويت نوعيه» به‌عنوان يكي از انگاره‌هاي انحرافي فرقۀ نعمت‌اللهيه، اهم پيامدها و كاركردهاي آن بيان و بازگو شده است. شايان ذكر است، اقطاب فرقۀ نعمت‌اللهي گنابادي، همواره كوشيده‌اند تا باورهـا و رويكردهايشـان در حوزۀ مهدويت را همخوان با اصول و اعتقادات ناب موعود‌گرايانه شيعي جلوه دهند و در اين راستا، بارها از حتميتِ وقوع، شرايط، زمان، و ويژگي‌هاي ظهور امام زمان(عجل الله تعالي فرجه) سخن گفته‌اند، اما تعبير و تفسيرهاي خاص اين فرقه، از مهدويت و به‌ويژه طرح و تأييد انديشۀ «مهدويت نوعيه» و «بيعت وَلويّه»، افزون بر آن‌كه رگه‌هايي از تحريف و انحراف در باورها و رويكردهاي فرقۀ نعمت‌اللهيه را آشكار‌ مي‌سازد، گواهِ گويايي است بر اين‌كه رويكرد و نگاه اين فرقه با آموزۀ‌ مترقي و موردِ وفاق شيعه در باب مهدويت، متفاوت است، بلكه فاصله بسيار دارد.