مطالعه تطبيقي «اهداف تربيت اجتماعي» در دوره آموزش ابتدائي ايران و ژاپن

هدف پژوهش حاضر، مقايسه اهداف تربيت اجتماعي در نظام آموزشي ايران و ژاپن از منظر سياست هاي كلان و تحليل محتواي كتب دوره ابتدائي، جهت ارائه راهكارهايي براي تحقق تربيت اجتماعي مطلوب در نظام آموزشي است. اين پژوهش برخوردار از راهبرد كيفي است. روش پژوهش، تطبيقي (كيفي) و براي تحليل داده ها و ارائه نتايج از رويكرد ناحيه اي بردي استفاده شده است. سطح تحليل و واحد مشاهده تحقيق كلان (كشور) و استراتژي انتخاب نمونه نظام هاي اجتماعي متفاوت، نتايج آموزشي متفاوت بر اساس رويكرد آشنا سازي غريبه ها است. يافته هاي پژوهش بيانگر آن است كه هر دو نظام آموزشي ايران و ژاپن در فرايند جامعه پذيري دوره ابتدايي براي فرد و جامعه اصالت قائل هستند و تربيت اجتماعي را معادل فرآيند «اجتماعي شدن» افراد تلقي مي‌كنند. با اين تفاوت كه در نظام آموزشي ژاپن با وجود اصالت قائل شدن به فرد، توجه به فرد بسيار كم رنگ تر از توجه به جامعه است و نظام آموزشي ژاپن علاوه بر اصالت قائل شدن به فرد و جامعه ملي به جامعه فرا ملي نيز اصالت قائل شده است، در حالي كه اين امر در نظام آموزشي ايران بسيار كمتر مورد توجه قرار گرفته است و مي‌توان اين ميزان توجه اندك را ناديده گرفت. نظام آموزشي ژاپن در دوره ابتدايي در مقايسه با نظام آموزشي ايران توجه سياستي و فرايندي بسيار قوي تري به تربيت اجتماعي كودكان دارد. اهداف تربيت اجتماعي كودكان ايراني متاثر از سه عنصر دين، سنت و آداب و رسوم ملي – محلي و تحولات زندگي مدرن مي‌باشد، نظام آموزشي ايران درصدد است در فرايند تربيت اجتماعي، افرادي را تربيت كند كه سه بعد هويت ايراني در رفتار اجتماعي آنان تجلي يابد، در حالي كه در دوره ابتدائي ژاپن، اهداف اجتماعي بيش از پيش متاثر از تحولات دنياي مدرن قرار گرفته است و آنچه مورد توجه است، ارتباط تنگاتنگ اهداف تربيت اجتماعي با مسائل اجتماعي و دنياي واقعي دانش‌آموزان است. توصيه سياستي كلان و كليدي اين پژوهش، بازنگاري و بازآفريني رويكردهاي راهبردي و سياستي به تربيت اجتماعي و معطوف نمودن اهداف تربيت اجتماعي به زندگي اجتماعي واقعي و روزمره كودكان در دوره آموزش ابتدايي ايران است.