بررسي و مقايسه محتواي كتاب هاي شيمي دوره دوم متوسطه كشورهاي ايران، هندوستان، استراليا و كانادا از منظر مولفه هاي گوناگون زيست محيطي

Study and comparison of secondary chemistry text books content of Iran, India, Canada and Australia from the different aspects of environmental topics

امروزه انسان ها در سرتاسر جهان با چالش هاي زيادي مواجه هستند كه كمبود آب، غذا، محيط زيست سالم و ‌انرژي گروهي از آنها هستند. دسته ديگري از چالش ها شامل فراواني و افزايش پيامدهاي ناگوار، حوادث طبيعي و اتفاقاتي مانند آلودگي هوا، سيل، گرم شدن كره زمين، ذوب شدن يخ هاي قطبي و قطع درختان جنگل ها و .. است. از اين رو آموزش موضوعات متناسب با اين چالش ها در برنامه هاي درسي گوناگون و از جمله علوم تجربي به عنوان يك راهبرد كلان براي كاهش مشكلات دنبال مي شود. هدف اين پژوهش، بررسي و مقايسه محتواي كتاب هاي شيمي دوره دوم متوسطه و ارائه پيشنهادهاي سازنده به ذينفعان آموزش كشور ايران است. اين پژوهش از نوع مطالعه كيفي بوده و با الگوي تطبيقي بردي انجام شده است كه شامل چهار مرحله شناسايي و توصيف، تفسير، همجواري و مقايسه و نتيجه گيري مي‏باشد. جامعه آماري اين مطالعه شامل كشورهاي ايران، استراليا، كانادا و هند بوده و نمونه مورد بررسي شامل كتاب هاي شيمي متوسطه اين كشورهاست. يافته‏هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه بخش قابل‏توجهي از مولفه‏هاي مرتبط با موضوعات زيست محيطي در محتواي كتاب‏هاي اسه كشور ايران، كانادا و استراليا پرداخته شده است. در محتواي كتاب هاي درسي هند در انتهاي كتاب شيمي پايه 11 يك فصل متناسب با برخي موضوعات زيست محيطي طراحي و تدوين شده است. جالب آن كه در كتاب هاي شيمي كشور ايران محتواي قابل ملاحظه اي در اين خصوص گنجانده شده است به طوري كه اغلب مولفه هاي زيست محيطي در محتوا عنوان شده اند. البته رويكرد ارائه محتوا و پرداختن به موضوعات زيست محيطي در اين كشورها همانند هم و يكسان نيست به طوري كه در كتاب هاي كشور هند، محتوا به شكل موضوع محور و ديسيپليني مطرح شده اما در كتاب هاي شيمي كانادا و استراليا مثال هاي گوناگون ملي و جهاني به شكل در هم تنيده ارائه شده است. از معايب محتواي كتاب هاي شيمي ايران مي توان به نبودن داده هاي بومي و ملي در خصوص انواع موضوعات مرتبط با مسائل زيست محيطي است.

Lack of water, food, healthy environment and energy are some of big challenges that we all are faced globally. Another group of challenges includes the frequency and increase of unfortunate consequences, natural disasters and events such as air pollution, floods, global warming, melting of polar ice and cutting of forest trees, etc. Therefore, the implementing of different syllabuses appropriate to these challenges is followed in K-12 curricula as a useful strategy to reduce the problems. The purpose of this research is to review and compare the content of high school chemistry and provide applicable suggestions to the beneficiaries of environmental education in Iran. This research is a qualitative study and has been carried out with the comparative model of Brady, which includes four stages of identification and description, interpretation, comparison and conclusion. The studied sample includes secondary chemistry books of the countries of Iran, Australia, Canada and India. This study shows that a significant part of the components related to environmental issues have been discussed in the chemistry content of Iran, Canada and Australia. In the content of Indian chemistry textbooks, at the end of the 11th grade chemistry book, a chapter has been designed and compiled according to some environmental topics. It is interesting that in the chemistry books of Iran, considerable environmental content is included. Of course, the approach of content organization and dealing with environmental issues in these countries is not the same, so that Indian chemistry content are subject based, but in the chemistry books of Canada and Australia, thematic approach is developed. One of the disadvantages of the content of Iranian chemistry books is the lack of local and national experimental data on various topics related to environmental issues.