آسيب شناسي برنامه درسي تربيت شهروندي درافغانستان

Pathology of citizenship education curriculum in Afghanistan

اين پژوهش با هدف آسيب شناسي برنامه درسي تربيت شهروندي در نظام آموزش وپرورش كشور افغانستان انجام پذيرفته است. در اين پژوهش از روش كيفي و از نوع توصيفي- تحليلي استفاده شده است. جامعه آماري در پژوهش حاضر شامل دو بخش مي‎باشد: بخش اول: شامل كليه اسناد و متون چاپي و ديجيتالي مرتبط با موضوع تحقيق. بخش دوم: دربرگيرنده معلمان، متخصصين و مطلعين كليدي نظام آموزش افغانستان است كه داراي مقبوليت حرفه اي در زمينه هاي مورد نظر بودند. شركت كنندگان با استفاده از روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شده اند؛ و جمع آوري داده ها با استفاده از مصاحبه عميق ساختاري يافته ونيمه ساختاري يافته صورت گرفته است وبعد مورد تجزيه وتحليل قرار گرفته است. يافته هاي حاصل از اين پژوهش بعد از استخراج كدهاي مفهومي، در 3 مؤلفه اصلي و 5 زير مؤلفه دسته بندي شده است كه عبارت اند از تربيت شهروندي و ارتباط آن با همديگر پذيري و ثبات سياسي در افغانستان. يافته هاي پژوهش حاضر نشان مي دهد كه بحث تربيت شهروندي از مباحث جديد در جامعه افغانستان بوده وكمتر جا افتاده است. كم توجهي به تربيت شهروندي در نظام آموزشي ديده مي شود كه بر چيستي و چه بودگي شهروندي، در پرورش شهروندان مسؤل خيلي كمك كننده به نظر نمي آيد. و حتي امروز مفهوم شهروند در نظام آموزشي به استثناي موارد محدود، ناشناخته است و در برنامه هاي درسي، موضوعي تحت عنوان تربيت شهروند در نهاد هاي آموزش و پرورش ديده نمي شود. تنها برخي از جزوه هاي درسي زير عنوان دروس اجتماعي و مدني به تازگي شامل برنامه هاي درسي شده است كه مؤثريت چنداني نداشته است. در ضمن نسبت به تربيت شهروندي، معايب آن(گرايشهاي قومي، زباني، سمتي...) جاگير و فعال بوده است. حتي با توجه به حمايت هاي جامعه جهاني در دو دهۀ اخير، نظام آموزشي افغانستان نتوانسته شكاف هاي قومي، زباني، سمتي و گرايش هاي بيرون مرزي را به حد اقل برساند؛ بي گمان يكي از دلايل بسيار قوي آن نظام آموزشي غير پويا و در محور سياست حاكم است. از اينرو رويكرد تربيت شهروندي در نظام آموزشي فعلي افغانستان منفعل بوده ودر عمل به تمام مؤلفه هاي تربيت شهروندي فراگيران توجه همه جانبه صورت نگرفته است. و سطح آگهي اجتماع در راستاي برنامه درسي شهروندي بسيار ابتدايي است و اين درك ابتدايي باعث شده است كه كمتر افراد به تآمين صلح، وحدت، ميهن دوستي و مسؤليت پذيري ارزش بدهد. درضمن در محتواي كتب درسي نيز توازني منطقي بين حقوق شهروندي و تكاليف شهروندي وجود ندارد.

This study was conducted with the aim of pathology of citizenship curriculum in the education system of Afghanistan. In this research, a qualitative method and a descriptive-analytical type have been used. The statistical Society in the present study consists of two parts: The first part: includes all printed and digital documents and texts related to the research topic. The second part includes teachers, experts and key informants of the Afghanistan education system who had professional acceptance in the fields in question. Participants were selected using purposive sampling method; Data collection was performed using in-depth structural and semi-structural interviews and then analyzed. The findings of this study, after extracting the concept codes, are classified into 3 main components and 5 sub-components, which were citizenship education and its relationship with political stability in Afghanistan. The findings of the present research show that the issue of citizenship education is one of the new issues in the Afghanistan society and is less attentioned. Little attention is paid to citizenship education in the education system, which does not seem to be very helpful in educating responsible citizens. And even today, the concept of citizen is unknown in the educational system, except for limited cases, and there is no topic under the title of citizen training in educational institutions. Only some of the textbooks under the title of social and civic subjects have recently included curricula that have not been very effective. In addition, in relation to citizenship education, its disadvantages (ethnic, linguistically, regional orientation...) have been widespread and active. Even considering the support of the international community in the last two decades, Afghanistan s educational system has not been able to reduce the ethnic, linguistic, sectoral and foreign trends to a minimum. Undoubtedly, one of the very strong reasons for that is the non-dynamic educational system and the axis of the ruling policy. Therefore, the approach of citizenship education in the current education system of Afghanistan is passive, and in practice all the components of citizenship education of learners have not been given comprehensive attention. And the level of social awareness in the citizenship curriculum is very superficial, and this elementary understanding has caused less people to value the provision of peace, unity, patriotism and responsibility. In addition, there is no logical balance between citizenship rights and citizenship duties in the content of textbooks.