تأثير ژئومورفولوژي رودخانه ها بر زيستگاه و حيات آبزيان

عوامل بي‌شماري بر تنوع، باروري و تركيب گونه‌اي جوامع ماهيان و ساير آبزيان رودخانه اي تأثير مي‌گذارند. اين عوامل به ويژگي هاي بيولوژيكي، شيميايي، جغرافيايي و فيزيكي يك رودخانه و حوضه آن مربوط مي شود. با اين حال، اثرات شرايط ژئومورفيك كمتر مورد توجه قرار گرفته است. شرايط ژئومورفيك يك رودخانه، نتيجه تركيب بسياري از فرآيندهاي طبيعي منفرد است كه همه آن ها مي توانند تحت تأثير فعاليت هاي انساني نيز قرار گيرند. ژئومورفولوژي (شامل توپولوژي شبكه رودخانه، توپوگرافي دشت سيلابي و الگوي كانال) عمدتاً با تأثير بر بستر رودخانه، الگوهاي كانال و ميزان و بزرگي اتصالات در داخل آب هاي جاري و بين آب هاي سطحي و آب هاي زيرسطحي، تأثير عميقي بر پويايي اكوسيستم آبزيان رودخانه اي دارد. اين الگوهاي اتصال، اختلاط و تركيب آب را از منابع مختلف كه هر كدام ويژگي‌هاي متمايز خود را از نظر كدورت، دما و تركيب اجزاي محلول دارند، كنترل مي كند. هر يك از اين ويژگي ها مي تواند بر فرآيندهاي زيستي و اكولوژيكي آب در بستر رودخانه يا يك دشت سيلابي تأثير بگذارد. اگر شرايط ژئومورفيك (مانند توپوگرافي بستر، شيب، اندازه ذرات رسوب، دشت سيلابي، همگرايي و واگرايي كانال) بر تركيب جوامع آبزيان (حداقل تا حدي) حاكم باشد و بتوان ارتباط شرايط كلي ژئومورفيك را با ويژگي‌هاي جامعه ماهيان پيدا كرد، آنگاه اين اقدامات ممكن است در درك آسيب و حساسيت زيستگاه ها و در توسعه رويكردهاي حفاظتي مفيد باشد. بنابراين، يك رويكرد تركيبي كه تأثير ژئومورفولوژي رودخانه‌اي را بر زيستگاه و حيات آبزيان بررسي نمايد، به درك بهتر اكوسيستم و حيات آبزيان رودخانه‌اي كمك مي‌كند.