بررسي سازه هاي پوسته اي در گنبدهاي كروي از منظر زيباشناختي فرمي

Investigation of shell structures in spherical domes from an aesthetic point of view Fermi

سازه در معماري به عنوان اولين مسئلة مهم برپا سازي فضا مطرح است، اما كم تـر بـه عنـوان مسئله اي زيباشناسـي به آن نگريسته شده زيرا كه زيباشناسي غالباً در آخرين مراحل طراحي و ساخت مطرح مي شود. گنبد ساخته شده با سطوحِ هندسيِ داراي ساختارِ پوسته كروي يا نيمه كروي و يا پوسته مشبك بر اساس شبكه اي از حلقه هاي بهم پيوسته بزرگ(ژئودزيك) بر روي سطح خود مي باشد كه نمونه هاي بارز گنبدها مي توان به گنبدهاي تاريخي مساجد و ديگر بناها به صورت خشتي و آجري و بتني به صورت پوسته اي و ديامتيك و ژيودزيك اشاره كرد. روش تحقيق از نوع تحقيق هاي كيفي بوده كه با روش توصيفي – تحليلي پژوهش شده است و اطلاعات لازم براي تحقيق از طريق مطالعات كتابخانه اي و مقايسه اي نمونه هاي بررسي شده در رابطه با سازه هاي پوسته اي گنبدهاي كروي شكل از منظر زيبايي شناختي عيني استفاده شده است. گنبدهاي ايراني را مي توان به گنبدهاي يك پوسته، دو پوسته، سه پوسته تقسيم كرد و رفتار سازه اي گنبد تحت بار وزن كه در تمام مرز خود داراي تكيه گاه است، متأثر از خصوصيات هندسي گنبد است در اين نوع پوسته ها كه نسبت به محورشان قرينه هستند و دو مورد در ارتباط با زيبايي شناسي ذهني- عيني در فضاي شهري وجود دارد: 1-تجربه اي لذت بخش، رها از مفاهيم و بدون هدف عملكردي را شامل مي شود 2- در زيبايي شناسي ذهني، نه تنها عوامل حسي، بلكه دانش، فرهنگ و الگوهاي از پيش تعيين شده نقش دارند كه البته مقولات ذهني بر تفكر تاكيد مي ورزد و مقوله عيني بر تجربه تاكيد دارد. نتايج نشان مي دهد كه زيبايي ساختار فضاهاي به نمايش در آمده در تحقيق، از نظر كالبد و فضاي معماري بر درك عيني و ذهني زيبايي شناسي معماري اثري مهم دارند.