بررسي رويكرد پايداري در مناظر شهري، نمونه موردي : بوستان نهج البلاغه تهران

Investigating the approach of sustainability in urban landscapes, case example: Bostan Nahj al-Balagheh, Tehran

در دهه هاي اخير نگرش هاي متعددي در رابطه با شكل گيري «منظر پايدار» در شهرها مطرح و پژوهش هاي گوناگوني در اين زمينه انجام شده است. اما آنچه تاكنون قابل تشخيص است، عدم توجه به منظر و رويكرد كل نگر آن در حوزه شهرسازي به عنوان «ركن اساسي طراحي شهري» است. بر اين مبنا تفكر «شهرسازي منظر» با درك منظر به مثابه يك پايگاه نظري جديد و«كلي نگري» به شهر و پذيرش «عدم قطعيت» شهر معاصر، عرصه موضوعي جديدي را در رابطه با طراحي منظر در ادبيات جهاني مطرح نموده است. از اين رو پژوهش حاضر درصدد تبيين فرايند طراحي منظر شهري پايدار در شرايط متغير كنوني (در دو بعد رويه و محتوا) با استفاده از رويكرد مبتني بر نظريه «شهرسازي منظر» است . نتايج حاصل از پژوهش بيانگر آن است كه مفهوم پايداري در تفكر «شهرسازي منظر» هم به معناي «ثبات» ساختار اصلي شهر و هم به مفهوم «تغيير» فعاليت و برنامه ها مطابق با تغيير شرايط و تقاضاها در طول زمان است. بنابراين مي توان از چارچوب نظري تفكر «شهرسازي منظر» با ويژگي «عدم قطعيت» و «تغيير» در طراحي «عرصه هاي باز» درون و پيرامون شهر و همچنين «محله هاي شهري» كه از قابليت «انطباق» و «انعطاف پذيري» بيشتري برخوردارند، استفاده نمود. در اين زمينه تأكيد بر برنامه ريزي از پايين به بالا، ابعاد مشاركتي، طراحي فرايند محور و برگشت پذير (با قابليت اصلاح و بازبيني)، تفكري فرارشته اي در مواجهه با منظر، همراه با نگرشي از مقياس كلان به خرد در حوزه منظر شهري و توجه به ارزش هاي موجود در آن بايد مدنظر قرار بگيرد.