تبيين رويكردهاي مكان‌محور و روانشناختي در طراحي فضاي باز دانشگاهي (مورد مطالعه: دانشگاه‌هاي غرب كشور)

Explanation of place-oriented and psychological approaches in university open space design (case study: universities in the west of the country)

در سال هاي اخير، جمعيت قابل توجه دانشجويان در ايران، توجه ويژه اي را به مساله آموزش در دانشگاه‌ها و فضاهاي آموزشي موجب شده است. يكي از مسائل مهم برنامه ريزي براي طراحي فضاهاي آموزشي، فراهم آوردن زمينه‌هاي رشد خلاقيت و سرزندگي در فضاهاي باز جمعي است. امروزه فضاهاي باز دانشگاهي بخشي جدايي ناپذير از فضاهاي كالبدي آموزشي آن است و در برآورده ساختن نيازهاي اجتماعي و فردي دانشجويان نقش اساسي و مهمي ايفا مي‌نمايند، و بخش عمده اي از زمان و محيط قرارگيري روزمره دانشجويان را به خود اختصاص مي دهند. هدف اصلي اين پژوهش تبيين رويكردهاي مكان‌محور و روانشناختي در طراحي فضاي باز دانشگاهي مي‌باشد. تحقيق حاضر با تاكيد بر بهره‌گيري از قابليت هاي محيطي موثر بر ذهن و رفتار انسان، در صدد دستيابي به اصول طراحي فضاهاي باز دانشگاهي است. در اين خصوص، پرسش اساسي اين است كه چه سلسله مراتبي از فعاليت‌ها، فرم و ساختار اجزاء در فضاي باز دانشگاهي بر افزايش سرزندگي و تعاملات اجتماعي دانشجويان موثر است؟ نتايج آزمون انجام شده از ديدگاه متخصصين نشان مي دهد (بعد اجتماعي، بعد كالبدي، بعد طراحي و بعد روانشناسي محيط) درباره فضاي باز محيط دانشگاهي حائز اهميت بوده، همچنين نتايج ديدگاه‌هاي كاربران نيز نشان داد كه؛ حضور طبيعت و محيط سرزنده، آسايش محيطي و رواني، اجتماع پذيري، شكل‌گيري رفتار انساني، انعطاف پذيري فضا، عناصر محيطي و تنوع مبلمان، تنوع فضايي و دسترسي پذيري، از مهم‌ترين مولفه‌هاي طراحي فضاي باز اجتماع پذير دانشگاهي مي‌باشد، كه با توجه به رابطه خلاقيت و سرزندگي، احساس سرزنده بودن را افزايش داده و سطح تعاملات اجتماعي در بين كاربران بالاتر مي‌رود.