گزاره متناقض نما فرهنگ كار و تلاش با زهد و دنياگريزي در نهج‌البلاغه

يكي از جذاب ترين مباحث در زيبايي‌شناسيِ متون، بحث متناقض‌نماست. بهره‌گيري از شگرد متناقض‌نما موجب دورشدن كلام از حالت عادي و برجسته‌سازي و اثرگذاري بالا بر مخاطب مي‌گردد. نهج‌البلاغه از جمله متوني است كه شگرد متناقض‌نما در آن بسامدي قابل‌توجه و اثرگذار دارد. يكي از مباحث بنيادي‌ در زندگي انسان مسئلة كار و توليد است. هر جامعه‌اي براي تداوم حيات، بقا و رشد تمدن، به كار و فعاليت مردم و مسئولان احتياج دارد. امام علي (ع) اصول و موازين كار و تلاش و زهد و تقوي را در گنجينه گران‌بهاي خود (نهج‌البلاغه) بيان فرموده اند. دنيا نيز از جمله مقولاتي است كه تفسير و برداشت‌هاي مختلفي از آن شده است و درباره بهره‌مندي از آن، ديدگاه‌هاي افراطي و تفريطي وجود دارد. مقاله حاضر با عنوان گزاره متناقض نما ميان فرهنگ كار و تلاش با زهد و دنياگريزي با روش توصيفي - تحليلي با هدف ايجاد رابطه ميان زهد و تدين و بهره‌مندي از دنيا باتوجه ‌به كلام اميرمؤمنان علي (ع) در نهج‌البلاغه مطالعه و بررسي شده است. يافته ها حاكي از آن است كه آن حضرت از سويي با بيان ويژگي‌هاي مذموم دنيا و عواقب دنياطلبي و از سوي ديگر با تأكيد بر استفاده صحيح از دنيا، زندگي دنيوي انسان دين‌مدار را در مسير حيات اخروي او مي‌دانند كه اين همان دنياداري دين‌مدارانه است. راهكار دستيابي به اين زندگي، زهد و شاخصه آن ارجحيت دين بر دنيا است.