ملاك حكم احتكار از ديدگاه نهج البلاغه و بررسي آراء فقها

احكام شرعي داراي علت خاص هستند و هر شيء داراي اوصاف و ويژگي هايي است كه آن ويژگي ها موجب مي شود كه آن شي داراي حكمي از احكام تكليفي باشد. سوال مطرح مي‌شود كه ملاك حكم احتكار چيست؟ كدام ويژگي ها دخيل در حكم شرعي هستند؟ با دقت در روايات مطرح شده در‌باره احتكار در مي يابيم كه (گندم، جو، خرما، كشمش، روغن حيواني و روغن زيتون)، از آن جهت كه طعام و قوت مردم هستند‌، داراي حكم احتكار هستند. بعضي از فقها احتكار را در شرايط خاصي كه مورد نياز شديد مردم باشد و موجب اخلال در نظام باشد، عملي حرام دانسته‌اند . امام علي (ع) در نامه 53 نهج البلاغه درباره ملاك احتكار خطاب به مالك اشتر فرموده است ... وَ ذلِكَ بابُ مَضَرَّة لِلْعامَّةِ، وَ عَيْبٌ عَلَى الْوُلاةِ. فَامْنَعْ مِنَ الاِْحْتِكارِ، صاحبان پيشه كارهايي مي كنند كه موجب زيان عوام مردم است و آن براي حاكم عيب است ، پس تو از احتكار جلوگيري كن. پس آنچه كه سبب ضرر و زيان به جامعه و عموم مردم است مورد نهي قرار گرفته است. اين مقاله با روش توصيفي تحليلي و با استفاده از ابزار فيش برداري و به روش كتابخانه‌اي با استفاده از نهج البلاغه و كتب فقهي تهيه شده است.