كاوش نجات بخشي تپه رمضان، بروجرد، لرستان

احداث آزادراه خرم آباد ـ اراك كه از محدوده ي اراضي شهرستان بروجرد عبور ميكند موجب گرديد تا تپه رمضان بر سر مسير اين پروژه قرار گيـرد، بـر همين اساس كاوش نجات بخشي اين محوطه در دستور كار اداره ي كل ميراث فرهنگي استان لرستان قرار گرفت و پس از تأمين اعتبارات لازم از سوي وزارت راه و شهرسازي و كسب مجوز از پژوهشگاه ميراث فرهنگي و پژوهشكده ي باستان شناسي، عمليـات ميـداني كـاوش تپـه رمضـان در روز هـاي نخستين آذرماه سال 1400 با شماره ي مجوز 40034490 ،مورخ 19/08/1400 ،محقق گرديد. نتايج كاوش تپه رمضان حاصل 30 روز فعاليت ميداني و 15 روز فعاليت هاي پژوهشي و كتابخانه اي از تاريخ 01/09/1400 تا 15/10/1400 است. با توجه به هدف اصلي اين برنامه ي پژوهشـي تحـت عنـوان كاوش نجات بخشي، اهداف كاوش به ترتيب زير تعريف ميگردد. 1 .كاوش به منظور تعيين تكليف و وضعيت مسير آزادراه خرمآ بـاد ـ اراك. 2 .كـاوش، ثبت و ضبط و مطالعه ي بقاياي فرهنگي و مستندنگاري آثار و شواهد به دست آمده از تپه رمضان به منظور ارائه ي گاه نگاري نسبي (شكل 1 .(راولين سـون در سال 1839 ميلادي از دشت سيلاخور (اين دشت بين دو شهر دورود و بروجرد واقع شده است)، بازديد به عمل آورد (راولين سـون 1362 :145 .(ژاك دمورگان در سال 1891 ميلادي ناحيه ي بروجرد و دشت سيلاخور را از ديدگاه جغرافياي طبيعي مورد بررسي قرار داد (دمر گـان 1339 :148 و 158 .(در پاييز 1961 ميلادي كايلر يانگ مبادرت به بررسي شرق لرستان به شيوه ي غيرفشرده نمود و 24 محوطه را در د شـت سـيلاخور شنا سـايي كـرد و ادوار فرهنگي سيزده محوطه را نيز نشان داد. مك دانلد در رساله ي دكتراي خود، به تپه هاي گاوكشته و اسدخاني كه پيشتر توسط يانگ شناسايي شدها نـد، پرداخته است (532: 1979, Donald Mc .(والفرام كلايس در سال 1973 ميلادي از برخي بناهاي مذهبي اسلامي بروجرد بازديد به عمل آورد ( Kleiss 248-246: 1975 .(در بهار سال 1375 هيئت بررسي و شناسايي شهرستان بروجرد به روش گسترده و غيرفشرده از منطقه بازديد به عمل آورد و گزارشي را در اين زمينه ارائه نمود (مقدس و شريفي 1375 .(در سال 1378 راينهارد برنبك و سوزان پلاك در يك بازديد سطحي موفق شدند سفال باغ نو را در تپه اي نزديك ده حاجي (تپه كوره) واقع در دهستان چالان چولان بيابند (برنبك و پلاك 1379 :46 .(احمد پرويز هم در سال 1382 و 1383 شم سـي از دشت سيلاخور بازديد اوليه به عمل آورده و تعداد 185 اثر را در فهرست آثار ملي به ثبت رساند. پرويز در سال 1385 دشت سيلاخور را به صورت فشرده مورد بررسي قرار داد و 115 اثر را در محدوده ي شهرستان بروجرد شناسايي نمود (پرويز 1385 .(تپه رمضان و تپه آهنگران در حاشيه ي شـرقي دشـت سيلاخور، در سال 1380 توسط كارشناسان اداره كل ميراث فرهنگي استان لرستان مورد بررسي و شناسايي قرار گرفته و به صورت موردي در 12 به مـن سال 1381 به شماره ي 7135 براي تپه رمضان و 7138 براي تپه ي آهنگران به ثبت آثار ملي رسيد. در جريان احداث آزادراه خرم آباد ـ اراك و عبور آن از محدوده ي اراضي روستاي بردبل، با بررسي مسير بزرگراه، تپه ي رمضان و تپه ي آهنگران در اين مسير تشخيص داده شد، به همين خاطر در راستاي تعيين وضعيت مسير آزادراه، بنابه درخواست وزارت راه و شهرسازي، در تابستان 1397 ،محدوده ي دو تپه ي رمضان و آهنگران طي برنامه ي پژوهشي به سرپرستي موسي سبزي (تحت عنوان گمانه زني به منظور بررسي ميزان تداخل آزادراه اراك ـ خرم آباد با تپه هاي رمضان و آهنگران)، مورد گمانه زني قرار گرفت (سبزي 1397 .(در نتيجه ي اين برنامه محدوده ي عرصه و حريم هر دو تپه مشخص گرديد.