گمانه زني به منظور تعيين عرصه و پيشنهاد حريم شهر تاريخي دهدشت، كهگيلويه و بوير احمد

شهر تاريخي دهدشت از معدود شهرهاي تاريخي باقيمانده ي ايران و مهمترين و بزرگترين محوطه ي تاريخي استان كهگيلويه و بويراحمد است كه حدود 45 هكتار مساحت دارد و در تاريخ 27/5/1364 به شماره ي 1698/3 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است. وجود مهمترين عناصر شهر در شهرسازي ايران و حفظ ساختاري كلي شهرسازي آن، اين شهر را در ميان ساير شهرهاي تاريخي برجاي مانده ي كشورمان متمايز كرده است. پژوهش هاي نوين و نيز مطالعه ي يافته هاي حاصل از برنامه ي تعيين عرصه و پيشنهاد حريم اين شهر، قدمت استقرار در آن را حداقل به اواخر هزاره ي دوم ق.م و دوران ايلام ميانه مي رساند. تصاوير هوايي مربوط به دهه ي 50 ،به خوبي نحوه ي شكل گيري و رشد شهر جديد را نسبت به شهر تاريخي نشان ميدهد (شكل 1 .(اين تصاوير كه امروزه مهمترين منبع اطلاعاتي و اسناد تصويري از شهر تاريخي دهدشت را تشكيل ميدهند، شهري با ساختار شهري بزرگ با برج و باروي مستحكم را به نمايش مي گذارد كه از دهه ي 50 و با رشد و توسعه ي شهر جديد جهت استفاده از مصالح و تسطيح سازي براي ساخت وساز مورد تخريب قرار گرفت. با وجود اينكه در سال 83 طي پروژه اي، عرصه و حريم شهر تاريخي دهدشت بر اساس مشاهدات ميداني مشخص و ضوابطي نيز براي آن تعريف شده، اما عرصه و حريم مذكور به دلايل مختلفي چون عدم گمانه زني باستان شناسي، عدم سازگاري با وضعيت موجود شهر به لحاظ اداري و قانوني از مقبوليت لازم برخوردار نبوده و نتوانسته آنچنان كه بايد، موجبات حفاظت از شهر را فراهم آورد. با توجه به مشكلات فني طرح عرصه و حريم موجود و ضرورت ترسيم و تعريف دقيق خط عرصه و حريم مبتني بر گمانه زني باستان شناسي و وضع ضوابط حفاظتي متناسب و سازگار با زندگي اجتماعي موجود و از همه مهمتر قابل استناد در محاكم قضايي، طرح بازنگري عرصه و حريم شهر تاريخي دهدشت، در خردادماه سال 1400 تهيه و سپس به پژوهشگاه وزارت ميراث فرهنگي ارسال و مجوز آن به شمارهي 400101723 صادر شد. پس از دو دوره تمديد مجوز به دليل پاره اي مشكلات و ناهماهنگي ها، سرانجام فعاليت ميداني پروژه در تاريخ 26/11/1400 آغاز و در تاريخ 15/12/1400 به اتمام رسيد.