كاوش باستان شناسي غار كمربند شهرستان بهشهر، مازندران

كاوش غار كمربند در سال ۱۴۰۰ به‌منظور بررسي دوره‌ي گذار از معيشت جوامع شكارورز و گردآورنده‌ي خوراك در دوره‌ي ميان‌سنگي به جوامع نوسنگي آغازين با مديريت اوليه منابع گياهي و جانوري مبتني بر معيشت كشاورزي و اهلي‌سازي دام‌، در مناطق جنوب شرقي درياي كاسپي در دوره‌ي هولوسن آغازين صورت گرفته است. آغاز دوره‌ي نوسنگي، در جنوب غربي آسيا مصادف با تغييرات اقليمي سرد و خشكِ درياس جوان بوده است (Matthews etal 2020; Leroy etal 2019; Palmisano etal 2021). كاوش‌هاي روشمند صورت‌گرفته در غار و محوطه‌ي باز كميشاني و غار هوتو نشان‌دهنده‌ي اين نكته است كه حوزه‌ي درياي كاسپي (مازندران) در اين دوره بدون هيچ وقفه‌ي فرهنگي، تحت استقرار جوامع شكارورز و گردآورنده‌ي خوراك منطقه بوده است. يافته‌هاي به‌دست‌آمده از محوطه‌ي كميشاني (فاضلي نشلي 1396)‌، در جنوب شرق درياي كاسپي مشخص نمود كه شكارگران دوره‌ي ميان‌سنگي رمه‌هاي گوسفند و بز را هدف قرار مي‌دادند‌، اين جوامع جو‌دوسر وحشي و جو وحشي را جمع‌آوري مي‌كردند و از مصنوعات سنگي مرتبط با فراوري دانه‌هاي گياهي (هاون، دسته‌ي هاون و سنگ‌ساب‌ها) در 9200 سال پ.م استفاده مي‌كردند، درحالي‌كه ساكنان دوره‌ي آغازين نوسنگي پس از دوره‌ي ميان‌سنگي همچنان به همين روش معيشتي اعتماد داشته و مجموعه‌اي از منابع جانوري و گياهي وحشي را حداقل 400 سال پس از ظهور اولين صنعت مرتبط با توليد ابزارسنگي‌هاي تيغه‌اي در حدود 8600 سال پ.م در محوطه‌ي كميشاني مورد استفاده قرار مي‌دادند (Leroy etal 2019). در واقع، به نظر مي‌رسد بر اساس شواهد باستان‌شناسي، اين جوامع مراحل اوليه‌ي مديريت منابع گياهي و جانوري را در مسير شكل‌گيري نخستين جوامع اهلي كننده‌ي دام و كشاورز در محدوده‌ي جغرافيايي شمال ايران به طور مستقل از زاگرس طي مي‌كردند. قابل‌ذكر است كه مطالعات انجام شده در محوطه‌ي كميشاني نشان مي‌دهد، درحالي‌كه پديده‌ي اقليمي سرد و خشك درياس جوان در وقفه‌ي فرهنگي پيش‌آمده و جابه‌جايي جوامع ساكن در اين منطقه مؤثر نبوده است، اما شواهد تغييرات ناگهاني اقليمي ديگري مانند (RCC) در بازه‌ي زماني بعدي kyr 10.2 و kyr 8.2BP، يعني پس از ورود به دوره‌ي نوسنگي باعث متروك شدن استقرار‌هاي اوليه‌ي كشاورزي و اهلي‌سازي دام در قسمت‌هاي جنوب شرقي درياي كاسپي شده است.