بررسي باستان شناسي سروآباد و كامياران، كردستان

در تداوم سلسله پژوهش‌هاي هدفمند باستان‌شناسي منظر فرهنگي هورامان مقرر گرديد با توجه به كمبود اطلاعات دوران تاريخي، ضرورت شناخت و كسب آگاهي از اين دوران، طرحي با عنوان بررسي و شناسايي آثار باستاني دوران تاريخي هورامان محدوده‌ي دو شهرستان سروآباد و كامياران در استان كردستان به انجام رسد. اين طرح با صدور مجوز شماره‌ي 40034056 مورخ 28/07/1400 از تاريخ 08/08/1400 لغايت 08/09/1400، به مدت 30 روز در بخش ميداني به انجام رسيد. هورامان در غرب زاگرس مركزي حوزه‌اي فرهنگي است با كوه‌هاي صخره‌اي و سر به فلك كشيده كه رودخانه‌هاي پر آب در بستر دره‌هاي تنگ و عميق آن جريان دارند. ويژگي‌هاي جغرافيايي هورامان نشان‌دهنده‌ي شرايط سخت زيستي در اين منطقه است، اما پژوهش‌هاي باستان‌شناسي حكايت از حضور انسان از ديرباز تاكنون در اين محدوده دارد. طي بررسي‌هاي باستان‌شناسي سال 1397 هورامان (كردستان) مجموعاً 427 محوطه‌ي باستاني شناسايي گرديد. سنجش تطبيقي يافته‌هاي فرهنگي به‌دست‌آمده از محوطه‌هاي باستاني شناسايي‌شده، قدمت آن‌ها را به دوره‌ي پارينه‌سنگي تا دوره‌ي پهلوي مي‌رساند. چگونگي توزيع استقرارگاه‌ها و تحليل الگوهاي استقراري محوطه‌هاي باستاني هر دوره حكايت از پيوست فرهنگي و تداوم استقراري محوطه‌هاي باستاني منطقه طي اين دوران داشت. اين پيوست فرهنگي در ارتفاعات مركزي هورامان تا حدودي متفاوت از مناطق پيراموني بود، چراكه در ارتفاعات مركزي هورامان گاهاً وقفه‌هاي فرهنگي كاملاً محسوس است، به‌عنوان نمونه هرگز گزارشي مبني بر وجود محوطه‌هايي از دوره‌ي نوسنگي تا مس‌سنگي مياني در اين ارتفاعات نشد. اين وقفه‌ي فرهنگي در دوران تاريخي نيز كاملاً بارز و مشكلات فراواني را در جدول گاه‌نگاري منطقه پديد آورده است. با نگاهي به‌تمامي پژوهش‌هاي صورت‌گرفته درمي‌يابيم كه در سراسر گستره‌ي هورامان هرگز محوطه‌اي از دوره‌ي هخامنشي معرفي نگرديده است. علاوه بر اين سفال‌هاي ساساني هم به‌تناسب ادوار قبل و بعد شناخته‌شده نيستند و نهايتاً تشابه زياد سفال‌هاي اشكاني منطقه با ادوار پيش‌ازتاريخ (عصر مفرغ و عصر آهن) و قرون مياني و متأخر دوره‌ي اسلامي به دليل محلي بودن مشكلاتي را در گاه‌نگاري آن‌ها پديد مي‌آورد. از اين‌رو، ضرورت داشت تا با بازنگري محوطه‌هاي تاريخي منطقه خصوصاً در ارتفاعات مركزي هورامان و جمع‌آوري تعداد بيشتري از سفال‌هاي شاخص مربوط به ادوار تاريخي تا حدودي اين مشكلات و خلأهاي موجود را برطرف نمود.