نخستين فصل كاوش در محوطه ي هير بدان داراب، فارس

نامنظم بودن فعاليت‌هاي باستان‌شناسي در فارس باعث شده تا بسياري از مناطق مانند شهرستان داراب همچنان ناشناخته باقي بمانند، از طرفي در مناطقي مانند مرودشت كه بيشتر پژوهش‌ها در اين دشت تمركز داشته، تمركز بر دوره‌اي خاص و يا محوطه‌هايي خاص بوده است. شهرستان داراب با توجه به موقعيت جغرافيايي و شرايط زيست‌محيطي از نظر پژوهش‌هاي باستان‌شناختي از اهميتي ويژه برخوردار است، به نظر مي‌رسد با توجه به زمين‌سيماي منطقه، بتوان به بسياري از پرسش‌ها و معضلات باستان‌شناسي پاسخ داد. هرچند تاكنون پژوهش‌‌‌هاي مختلفي در شهرستان داراب انجام گرفته است، اما اين پژوهش‌ها به‌هيچ‌وجه گوياي تحولات فرهنگي تاريخي از دوران پيش‌ازتاريخ تا قرون معاصر نيست. اطلاعات جغرافياي تاريخي ما نيز از اين منطقه بسيار محدود و بيشتر در مورد دوران ساساني و اسلامي است. اولين مطالعات باستان‌شناسي صورت‌گرفته در اين حوزه‌ي فرهنگي توسط اشتاين در سال 1933 صورت گرفت (Stein 1936) پس از آن نيز ميروشجي در بين سال‌هاي 1972ـ 1971 به بررسي استقرارهاي پيش‌ازتاريخي داراب و فسا پرداخت كه تاكنون نتايج نهايي آن منتشرنشده و تنها يك مقاله‌ي كلي از اين بررسي منتشر نموده است (de Miroshedji 1973). علمداري و شيرواني نيز دهستان رستاق را مورد بررسي قرار دادند (علمداري 1389)، مورگان (Morgan 2003) و سيدين (كريميان و سيدين 1388) هم به بررسي سطحي دارابگرد پرداختند. اين شهرستان در سال 1397 توسط مرتضي خاني پور مورد بررسي قرار گرفت (خاني پور 1397) كه محوطه‌ي هيربدان در اين فصل شناسايي شد مورد بررسي سطحي قرار گرفت. حوزه‌ي فرهنگي فارس در اواخر هزاره‌ي سوم پ.م و اوايل هزاره‌ي دوم، هم‌زمان با ايلام قديم (دوره‌ي كفتري) است كه محوطه‌ي باستاني تل مليان (شهر‌ انشان)، به‌عنوان يكي از مراكز مهم اين دوره به حدود 200 هكتار مي‌رسد. بيشتر اطلاعات ما از دوره‌ي كفتري مربوط به تل مليان و دوره‌ي حد اعلاي گسترش آن يعني دوره‌ي كفتري ميانه است (Sumner 1989: 136) اين بدان معني است كه ما اطلاعات كمي از اوايل و پايان اين دوره‌ي فارس داريم، همچنين جهت تحليل بهتر مي‌بايست ديگر مناطق نيز مورد بررسي قرار گيرند، كاوش‌هاي تل ضحاك، تل نخودي و ليان فاقد لايه‌نگاري دقيق يا تاريخ‌گذاري مطلق است و همين موضوع باعث مي‌شود تا نتوان تاريخ دقيقي براي استقرارهاي منسوب به كفتري در نيمه‌ي جنوبي فارس ارائه كرد. بدين-ترتيب، به‌منظور آگاهي از شاخصه‌هاي فرهنگي، گاه‌نگاري نسبي و مطلق و بررسي برهمكنش‌‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي داراب در دوره‌ي ايلام قديم، نخستين فصل كاوش در اين محوطه با شماره مجوز 40010103 به تاريخ 28/01/1400 و تمديد مجوز 40010337 به تاريخ 02/03/1400 به انجام رسيد.