بررسي و شناسايي استقرارهاي پارينه سنگي شهرستان جيرفت، كرمان

نواحي جنوبي ايران به‌عنوان يكي از كريدورهاي اصلي در پراكنش‌هاي انساني دوران پليئستوسن در مدل‌هاي خروج از آفريقا در نظر گرفته ‌شده است Vahdati Nasab et al 2013; Shoaee et al 2021; Groucutt et al 2021)). با ملاحظه اين واقعيت كه خليج‌فارس تغييرات مكرري در ابعاد، تراز و سطوح آبي در طول دوران پليئستوسن داشته است (Rose 2010; Zadeh and Shafeii 2021)، ناحيه‌اي كه امروزه تنگه‌ي هرمز نام دارد مي‌تواند يك گذرگاه جهت پراكنش از شبه‌جزيره عربستان به اين ناحيه از فلات ايران به شمار رود. موقعيت جغرافيايي و راهبردي نواحي جنوبي فلات ايران به همراه نتايج بررسي‌ها و كاوش‌هاي سابق در نواحي جنوبي و شمالي خليج‌فارس، نشانگر اهميت اين ناحيه به‌عنوان مسير پراكنش گروه‌هاي انساني است (Bretzke et al 2014; 2018; Dashtizadeh 2009; Vita-Finzi and Copeland 1980). با وجود اين، مطالعات پارينه‌سنگي در اين نواحي از ايران بسيار ناچيز است و تاكنون بررسي‌هاي گسترده به شكلي تخصصي انجام ‌نشده است. در اين راستا، يك بررسي و شناسايي پارينه‌سنگي در شهرستان جيرفت كه دربرگيرنده‌ي نواحي‌اي از حوضه‌ي هليل رود در شمال خليج‌فارس است انجام شد. بررسي پارينه‌سنگي شهرستان جيرفت در تابستان سال 1400 شمسي با مجوز شماره‌ي 40010892 مورخه 26/2/1400 پژوهشگاه ميراث ‌فرهنگي از تاريخ 30/2/1400 آغاز و تا تاريخ 12/4/1400 به مدت 60 روز انجام شد. در عمده‌ي بررسي‌هاي باستان‌شناسي كه قبلاً در حوضه‌ي هليل رود انجام ‌شده بود به سبب متمركز شدن فعاليت‌هاي ميداني به نواحي مركزي، انجام نشدن بررسي‌هاي تخصصي پارينه‌سنگي و همچنين تأكيد ويژه روي مدارك دوران پيش‌ازتاريخ به اين‌سو، شواهدي مرتبط با دوران پارينه‌سنگي گزارش نشده است (آبيان 1383؛ سليماني و فلزنر 1393 و 1397) با اين ‌وجود تا پيش از بررسي حاضر، بررسي‌هاي محدود انجام‌شده در نواحي هم‌جوار، نشانگر پتانسيل‌ وجود محوطه‌هاي پارينه‌سنگي در اين ناحيه است (Khodabakhshi Parizi et al 2014; Torkamandi and Khodabakhshi Parizi 2018).