بررسي روشمند و فراگير باستان شناختي و مستند نگاري محوطه ي آتشگاه، اصفهان

كوه آتشگاه از ديرباز همواره مورد توجه بينندگان و سياحان داخلي و خارجي بوده است، اما علي‌رغم اهميت آن تاكنون مورد بررسي باستان‌شناختي دقيق و همچنين مستندنگاري به روش‌هاي جديد واقع نشده است. به دليل اهميت اين محوطه اخيراً بررسي باستان‌شناختي روشمندي به شماره‌ مجوز 40010635 صورت گرفت كه پس از صدور مجوز در تاريخ 13/2/1400، عمليات بررسي از تاريخ 18/2/1400 تا 3/3/1400 انجام شد سپس طي تمديد مجوز در تاريخ 4/3/1400، مجدداً از تاريخ 10/3/1400 تا 25/3/1400 به طول انجاميد. پژوهش پيش رو به‌منظور تاريخ‌گذاري محوطه بر اساس مطالعات مقايسه‌اي بر داده‌هاي سفالي و معماري بناي آتشگاه، همچنين جهت دريافت اهميت ايجاد محوطه‌ي آتشگاه در غرب شهر اصفهان امروز و در كنار رودخانه‌ي زاينده‌رود انجام شد. پيشينه‌ي پژوهش درباره‌ي كوه آتشگاه اصفهان را در دو مرحله مي‌توان پيگيري نمود: 1. نتايج توصيفات جهانگردان و سفرنامه‌نويسان اروپايي مانند آثار مورخاني چون ابن‌خردادبه (اوايل قرن 4 ق)، حافظ ابونعيم (قرن 4 و 5 ق)، ابن‌حوقل (قرن 4 ق)، مافروخي (قرن 5 ق) و حمدالله مستوفي (قرن 8 ق) و در سفرنامه‌هايي چون آثار جوزفا باربارو، پيترو دلاواله، توماس هربرت، تاورنيه، شاردن و جكسن. 2. نتايج تحقيقات، مطالعات و آزمايش‌هايي كه در دوران معاصر توسط برخي از باستان‌شناسان و پژوهشگران انجام‌گرفته است همچون ماكسيم سيرو در دهه‌ي 60 ميلادي بررسي خوبي در آتشگاه انجام داده است). آندره گدار كه آتشگاه را يك بناي دوره‌ي اسلامي مي‌داند و دلايل خود را در مورد معماري آن شرح مي‌دهد (جعفري زند 1381: 135ـ136). دكتر عبدالله جبل عاملي كه طي همكاري با كارشناسان ايتاليائي، مقدار اندكي از ني‌هاي موجود در خشت‌ها را جهت انجام آزمايش‌هاي كربن 14 به آن‌ها تحويل داد و سپس نتيجه‌ي آزمايش‌هايي را به‌صورت شفاهي دريافت نمود كه قدمت اين ني‌ها به بيش از 2500 سال پيش تخمين زده مي‌شود اما از آنجايي‌كه نتايج اين آزمايش‌ها تاكنون به‌طور رسمي منتشر نشده است قابل ‌اطمينان نيستند. از جمله ديگر مطالعات كتابخانه‌اي و همچنين بررسي صورت‌گرفته در آتشگاه توسط دكتر جعفري زند نيز در كتاب اصفهان پيش از اسلام (1381) به چاپ رسيده است. در سال 1390 نيز سازمان ميراث ‌فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان اصفهان با همكاري دانشگاه اصفهان طرحي براي مطالعات و طراحي منظر محوطه‌ي آتشگاه به انجام رسانيد. يكي از مطالعات جديد كه در ارتباط با آتشگاه اصفهان صورت گرفته است، كتابي است تحت عنوان آتشگاه اصفهان از آقاي ياغش كاظمي، اما بايد در نظر داشت اين پژوهش بر پايه‌ي داده‌هاي باستان‌شناختي استوار نيست و يك پايان‌نامه‌ي دانشگاهي در رشته مرمت است.