بررسي باستان شناختي استقرارهاي نوسنگي مناطق مرتفع و پست شرق مازندران

مطالعات نوسنگي‌شدن در سرزمين هاي شرق مازندران در يك دهه‌ي اخير پس از هفتادسال وقفه دوباره ازسرگرفته شد و در اين ‌بين فرضيات زيادي با منشأ درون زا بودن (رمضان پور و ديگران 1393؛ فاضلي‌نشلي و ديگران 1396) و برون زا بودن (وحدتي‌نسب و نيك زاد 1395؛ روستايي 1393) آن ارائه ‌شده است. در فرضيات مطرح‌شده توجه زيادي به جلگه هاي پست اين منطقه شده است، حال‌آنكه مناطق مرتفع و دشت هاي ميان كوهي با توجه به زيست بوم غني و جذاب آن و فاصله‌ي نه‌چندان زياد با منابع دريايي جايگاه چنداني در اين مطالعات ندارند. در بررسي مجموعه هاي سفالي غار هوتو و كمربند كه در موزه‌ي دانشگاه پنسيلوانيا موجود است هيچ گونه‌ي سفال جيتوني ـ سنگ چخماق شرقي يافت نشده بود (Gregg Thornton 2012). با اين ‌حال در كاوش توق تپه (عباس نژاد سرستي 1399) در دشت نكا حداقل يك گونه‌ي سفالي از نوع جيتوني ـ سنگ چخماق شرقي شناسايي شده است. همچنين كريستوفر تورنتون در مقاله اي در سال 2013 از حضور سفاله اي پوك كاسپي مشابه گونه هاي هوتو و كمربند در تپه سنگ چخماق خبر ميدهد كه طي بازديد رابرت دايسون از اين محوطه جمع آوري شده است (Thornton 2013)، بنابراين ميتوان حداقل ارتباطات فرامنطقه اي را در دوره‌ي نوسنگي باسفال مشاهده كرد. اگرچه در گذشته بررسي هاي متعددي صورت‌گرفته (موسوي كوهپر 1386؛ ماهفروزي 1379؛ 1382؛ رمضان پور 1391) اما ضروري مي نمود كه بار ديگر منطقه‌ي شرق مازندران بخصوص مناطق مرتفع از نظر دوره‌ي نوسنگي مورد بررسي قرار بگيرد.