مروري بر تأثير اسيدهاي چرب ضروري بر بازده توليدمثل دام‌هاي كوچك

به‌منظور بهبود توليدمثل در سگ‌ها و گربه‌ها، مطالعات گسترده‌اي پيرامون نقش تغذيه انجام گرفته است. امروزه يكي از چالش‌هاي دامپزشكي عدم موفقيت توليدمثلي بوده و هدف اين مقاله بررسي ميزان تاثير اسيدهاي چرب ضروري بر باروري دام‌هاي كوچك است. اسيدهاي چرب به‌ انواع اشباع و غيراشباع طبقه‌بندي مي‌شوند. همچنين اسيدهاي چرب غيراشباع را مي‌توان به اسيدهاي چرب تك غير‌اشباع (اسيدهاي چرب امگا۹) و اسيدهاي چرب چند غير‌اشباع (اسيدهاي چرب امگا۳ و امگا۶) تقسيم‌بندي نمود. اسيد لينولئيك (امگا۶) و اسيد آلفا-لينولنيك (امگا۳) اسيدهاي چرب ضروري بوده كه دام‌هاي كوچك قادر به توليد آن‌ها نبوده و بايد از رژيم غذايي دريافت نمايند. اخيراً نشان داده شده است كه اسيدهاي چرب غيراشباع امگا۳ رژيم غذايي، با تغيير پروفايل اسيدهاي چرب اسپرم، سبب افزايش حساسيت اسيدهاي چرب غيراشباع غشايي به پراكسيداسيون ليپيدي شده، بنابراين يكپارچگي غشاء را تغيير داده و متعاقباً تحرك و باروري اسپرم را تعديل مي‌كند. طبق بررسي يك موسسه تحقيقاتي، گربه‌ها زماني‌كه رژيم غذايي حاوي لينولئات كه فاقد آراشيدونات است را مصرف مي‌كنند، قادر به تبديل اسيد لينولئيك را به آراشيدونيك اسيد نيستند. لينولئات براي اسپرم‌زايي در گربه‌هاي نر لازم است، درحالي‌كه آراشيدونات غذايي براي توليدمثل در گربه‌هاي ماده ضروري است. بر اساس تحقيقات جديد، حتي در صورت وجود مقادير كافي لينولئات در رژيم غذايي گربه هاي ماده، اگر از نظر آراشيدونات فقير باشد ميزان تولد نوزادان زنده به شدت كاهش مي يابد. در گر‌به‌هاي نر تبديل لينولئات به آراشيدونات در كبد رخ نداده و اين فرايند در بيضه‌ها اتفاق مي‌افتد. همچنين آراشيدونات سنتز شده وارد جريان خون نميگردد. بنابراين، آراشيدونات غذايي ممكن است براي گربه‌هاي نر براي عملكردهايي غير از توليدمثل ضروري باشد. همچنين لينولئات غذايي از انحطاط بيضه در گربه‌ها جلوگيري مي‌كند. يك رژيم غذايي همراه مكمل‌ها مي‌تواند راهي مطمئن براي بهبود كيفيت و باروري اسپرم‌ها باشد. غني‌سازي رژيم‌ غذايي تنها با اسيدهاي چرب غيراشباع امگا۳ مي‌تواند منجر به پراكسيداسيون ليپيدي در اسپرم‌ها شود. اسپرم‌ها به دليل اينكه حاوي اسيدهاي چرب غيراشباع چندگانه هستند به آسيب اكسيداتيو حساس بوده و غني‌سازي رژيم غذايي با آنتي اكسيدان‌ها ضروري است تا از سلول‌هاي زاياي مردانه در برابر آسيب اكسيداتيو محافظت شود. بنابراين، ويتامين e بايد هميشه در رژيم غذايي گنجانده شود تا تاثير منفي پراكسيداسيون ليپيدي اسپرم را كاهش دهد. در غلظت ناكافي آنتي اكسيدان‌ها، اسيدهاي چرب اشباع نشده‌ غشاي سلولي مي‌توانند اكسيد شده و راديكال‌هاي آزاد توليد كنند. براي جلوگيري از آسيب ناشي از گونه‌هاي اكسيژن فعال، آنتي‌اكسيدان‌ها در پلاسماي اپيديديم وجود دارند. موجودات زنده از نظر فيزيولوژيكي تعدادي آنتي اكسيدان توليد مي‌كنند كه مي‌تواند اثر گونه‌هاي اكسيژن فعال را به حداقل برسانند.. ويتامين e، سلنيوم، روي و اسيد فوليك از جمله آنتي‌اكسيدان‌هاي موثر بوده و از پراكسيداسيون ليپيدي جلوگيري كرده و توليد احتمالي گونه‌هاي اكسيژن فعال را خنثي مي‌كنند. بنابراين استفاده از مكمل اسيدهاي چرب ضروري در تغذيه، براي بهبود عملكرد توليدمثلي لازم بوده و مي‌بايست در كنار مكمل‌ها از آنتي‌اكسيدان‌ها نيز استفاده شود. طبق نتايج مصرف يك رژيم غذايي غني شده با ويتامين e، سلنيوم، روي، اسيد فوليك و اسيدهاي چرب چند غيراشباع امگا۳، مي‌تواند تعداد اسپرم‌ها را افزايش و تحرك آن‌ها را بهبود بخشد.