مروري بر سبب شناسي آزواسپرمي در سگ‌هاي نر

مقدمه: اختلالات باروري سگ‌هاي نر معمولاً براي ما دامپزشكان چالش برانگيز است. امروزه تقاضا از دامپزشكان در قياس با يك الي دو دهه گذشته، در ارتباط با حل اختلالات ناباروري، بيشتر شده است كه علت آن اساساً، افزايش جمعيت سگ‌هاي با نژاد خالص مي‌باشد، اما دلايل ديگري در اين قضيه سهيم هستند. سوابق موضوع : به نظر مي‌رسد پتانسيل باروري پايين در سگ‌ها نتيجه عوامل متغيري مانند: عدم بررسي دوره‌اي اجباري باروري، استعداد خاص گونه‌اي براي بسياري از بيماري‌ها و عدم وجود محدوديت سني براي استفاده توليدمثلي از سگ‌هاي نر باشد. يكي از عوامل مهم در باروري سگ‌ها حضور اسپرم در انزال مي‌باشد. آزوئواسپرمي انزالي است كه از پلاسماي مني تشكيل شده اما فاقد اسپرم مي‌باشد. ميزان بروز آزوئواسپرمي تا حدود ۳۵ درصد تخمين زده مي‌شود. برخي از سگ‌ها بخش غني از اسپرم را انزال نمي‌كنند زيرا مضطرب هستند يا در غياب سگ ماده تحريك جنسي كافي را ندارند. در اين موارد فقط مايعِ پروستات قبل از اسپرم، جمع آوري مي‌شود. آزواسپرمي در سگ‌هاي اصيل و دورگه گزارش شده است. وراثت پذيري به ويژه در سگ‌هاي نژاد لابرادور رتريور و تريرهاي اسكاتلندي مشكوك مي‌باشد. براي روشن شدن علت آزواسپرمي، بايد در نظر داشت كه منشأ ناهنجاري پيش بيضه‌اي، بيضه‌اي يا پس بيضه‌اي است. علل پيش بيضه‌اي شامل اختلالات غدد درون‌ريز عمومي نظير هايپوتيروئيديسم و سندرم كوشينگ مي‌باشد. افزايش دماي بيضه، به دليل فتق كيسه بيضه يا تب طولاني مدت، ممكن است باعث دژنراسيون بيضه و آزواسپرمي شود. ساير علل بالقوه شامل كريپتوركيديسم (نهان‌بيضگي) دوطرفه، هرمافروديسم، هايپوپلازي و آسيب بيضه (تروما، التهاب بيضه)، و نئوپلازي بيضه است. علل پس بيضه‌اي براي آزواسپرمي اساساً شرايطي هستند كه باعث انسداد انتشار اسپرم در طول انزال مي شوند، از جمله گرانولوماي اسپرم، آپلازي سگمنتال اپيديديم و اسپرماتوسل. براي تشخيص آزواسپرمي، ضروري است كه انزال كامل بوده و به علت عدم تحريك جنسي نباشد. همانطور كه قبلا ذكر شد، جمع آوري مكرر مايع مني در حضور يك سگ ماده فحل ممكن است براي رد بي تجربگي و تحريك ناكافي جنسي مورد نياز باشد. غلظت كارنيتين يا آلاكالين فسفاتاز (AP) در انزال آزواسپرمي بايد اندازه‌گيري شود. هر دو تركيب منشا اپيديديمي دارند. در انزال طبيعي، غلظت AP بيش از IU/L۵۰۰۰ است. در موارد انزال ناقص، كمتر از IU/L۵۰۰۰ و اغلب كمتر از IU/L۲۰۰۰ است. اگر انزال حاوي اسپرم باشد، بايد سانتريفيوژ شود و فقط پلاسماي مني آزمايش شود (اسپرم ممكن است به تجهيزات آزمايشگاهي طراحي شده براي آزمايش نمونه‌هاي سرم آسيب برساند). انزال آزواسپرمي با AP بسيار كم نشان دهنده مايع پروستات است و ممكن است به دليل انزال ناقص يا انسداد مجراي دو طرفه باشد. نتايج و بحث: دلايل مختلفي براي آزواسپرمي در سگ هاي نر وجود دارد. تشخيص هاي افتراقي و رويكرد تشخيصي بايد بر اساس اطلاعات به دست آمده از شرح حال و معاينه فيزيكي باشد و نياز به مطالعه در مورد آنها وجود دارد. تشخيص اختلالات توليدمثل در سگ‌هاي نر نياز به دانش، تجهيزات، تجربه و شهود تخصصي دارد. اگرچه در بسياري از موارد ناباروري سگ نر، مي‌توان تشخيص خاصي داد، اما همه علل قابل درمان نيستند.